Author: DigitalHub

  • វ៉ែនតាឆ្លាតវៃ Ray-Ban Stories របស់ហ្វេសប៊ុក និងឯកជនភាពរបស់មនុស្សទូទៅ

    វ៉ែនតាឆ្លាតវៃ Ray-Ban Stories របស់ហ្វេសប៊ុក និងឯកជនភាពរបស់មនុស្សទូទៅ

    ស្រមៃ​ថា​អ្នក​កំពុង​ដើរ​លេង​តាម​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​ដ៏​ស្ងប់​ស្ងាត់​ជា​មួយ​នឹង​សម្លៀក​បំពាក់​ឈុត​ហែល​ទឹក​របស់​អ្នក។ ភ្លាមៗ​នោះ ស្រាប់​តែ​មាន​មនុស្ស​ចម្លែក​ម្នាក់​ដើរ​សំដៅ​មក​រក​អ្នក​ រួច​ដក​ទូរស័ព្ទ​ ឬ​កាមេរ៉ា​របស់​គេ​ចេញ​ហើយ​ក៏​ថត​អ្នក។ អ្នក​ប្រហែល​ជា​ប្រតិកម្ម​ភ្លាម​ពី​ការ​ដែល​មនុស្ស​ចម្លែក​នោះ​ហ៊ាន​រំលោភ​សិទ្ធិ​ឯកជនភាព​របស់​អ្នក និង​ទាម​ទារ​ឱ្យ​ពួក​គេ​លុប​រូប ឬ​វីដេអូ​នោះ​ចេញ​ជា​បន្ទាន់។

    ខាង​ក្រោម​នេះ​ យើង​នឹង​បង្ហាញ​ចំណុច​ដែល​គួរ​ឱ្យ​បារម្ភ​ពី​ការ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​ឯកជនភាព និង​សុវត្ថិភាព​ពី​ការ​ប្រើ​វ៉ែនតា​ឆ្លាតវៃ​នេះ។

    វ៉ែនតា​នេះ​អាច​ក្លាយ​ជា​ឧបករណ៍​សម្រាប់​អ្នក​តាម​ដាន និង​ចារកម្ម

    វ៉ែនតា​នេះ​មើល​ទៅ​វា​ដូច​នឹង​វ៉ែនតា​ធម្មតា​អីចឹង តែ​វា​មាន​ផ្ទុក​កាម៉េរា​ដែល​មាន​ទំហំ 5 មេហ្គាភិចស៊ែល ដែល​អាច​ថត​បាន​ក្នុង​កម្រិត​ច្បាស់​ល្អ​បាន​គ្រប់​ពេល។ វ៉ែន​តា​ឆ្លាតវៃ​នេះ​ អាច​ថត​រូប និង​ថត​វីឌីអូ​បាន​ចំនួន​៣០​វិនាទី ដោយ​អ្នក​ពាក់​វ៉ែនតា​គ្រាន់​តែ​ចុច​ប៊ូតុង​លើ​ដង​វ៉ែនតា ឬ​ក៏​បញ្ជា​ដោយ​ប្រើ​សំឡេង។

    ចំណុច​ដែល​ជា​បញ្ហា​នោះ​គឺ និមិត្ត​សញ្ញា​ភ្លើង​ពណ៌​ស​តូច​មួយ​ ជា​និមិត្ត​សញ្ញា​ដែល​បញ្ជាក់​ថា វ៉ែនតា​នេះ​កំពុង​តែ​ដំណើរ​ការ​ថត វា​លំបាក​ក្នុង​ការ​កំណត់​សម្គាល់​ក្នុង​រយៈ​ចម្ងាយ​ឆ្ងាយ​ និង​នៅ​ពេល​ថ្ងៃ។ គណៈ​កម្មការ​ការ​ពារ​ទិន្នន័យ​របស់​ប្រទេស​អៀរ​ឡង់ បាន​ស្នើ​ឱ្យ​ហ្វេសប៊ុក​ធ្វើ​ការ​បង្ហាញ​ដើម្បី​បញ្ជាក់​ថា ពន្លឺ​នេះ​គឺ​ជា​មធ្យោបាយ​មួយ ក្នុង​ការ​ជូន​ដំណឹង​ដល់​អ្នក​នៅ​ជុំវិញ ដើម្បី​ឱ្យ​ពួក​គេ​ដឹង​ថា​វ៉ែនតា​នេះ​កំពុង​តែ​ដំណើរ​ការ​ថត។ វា​ជា​បញ្ហា នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​នៅ​ជុំវិញ​មនុស្ស​ដែល​ពាក់​វ៉ែនតា​នេះ មិន​បាន​ដឹង​ថា ពួក​គេ​កំពុង​តែ​បាន​ថត​ដោយ​ជន​នោះ។

    Facebook និង Ray-Ban បាន​និយាយ​ថា ពួក​គេ​បាន​ពិគ្រោះ​យោបល់​ជា​មួយ​ក្រុម​អ្នក​ជំនាញ​ជា​ច្រើន​រាប់​បញ្ចូល​ទាំង​ក្រុម​អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ អ្នក​ជំនាញ​ផ្នែក​សិទ្ធិ​ឯកជនភាព សុវត្ថិភាព ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជា​ដើម។ល។ អង្គការ Access Now ក៏​បាន​ចូល​រួម​ផ្តល់​មតិ​យោបល់​ក្នុង​ដំណាក់​កាល​នៃ​ការ​រចនា​វ៉ែនតា​នេះ​ដែរ ហើយ​ការ​លើក​ឡើង​ដែល​ចម្បង​របស់​អង្គការ​នេះ​គឺ ការ​ផ្តល់​សញ្ញា​ជូន​ដំណឹង​ដល់​អ្នក​ដែល​នៅ​ជុំវិញ​នៅ​ពេល​ដែល​ឧបករណ៍​នេះ​ដំណើរ​ការ​ថត ប៉ុន្តែ​មតិ​យោបល់​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​បាន​ច្រាន​ចោល។

    អង្គការ​ដដែល​នេះ​បាន​ពន្យល់​ថា​ មាន​មធ្យោបាយ​ល្អ​ជាង​នេះ ជា​ច្រើន​ក្នុង​ការ​ជូន​ដំណឹង​ដល់​អ្នក​ជុំវិញ ជា​ជាង​ការ​ប្រើ​ពន្លឺ LED ពណ៌ស​តូច​មួយ​នេះ។ ឧទាហរណ៍​ដូច​ជា​ការ​ជំនួស​ដោយ​ប្រើ​ពន្លឺ​ពណ៌​ក្រហម ដែល​ជា​ទូ​ទៅ​វា​ជា​សញ្ញា​ជូន​ដំណឹង​អំពី​ការ​ថត។ ហេតុ​អ្វី​ពួក​គេ​មិន​ប្រើ​សំឡេង នៅ​ពេល​ដែល​ចុច​ថត ឬ​ធ្វើ​ការ​រចនា​វ៉ែនតានេះ​ឱ្យ​ខុស​ប្លែក​ពី​គេ​ជា​ដើម។ល។

    ឆ្លាតវៃ = តាម​ដាន និង​តាម​ដាន

    ប្រសិន​បើ​អ្នក​ចង់​ទិញ​វ៉ែនតា​នេះ អ្នក​ត្រូវ​សួរ​ខ្លួន​ឯង​ជា​មុន​ថា តើ​អ្នក​ពិត​ជា​ចង់​ក្លាយ​ជា​មនុស្ស​ម្នាក់​ក្នុង​បណ្តាញ​នៃ​កាមេរ៉ា​ឃ្លាំ​មើល ដែល​នៅ​ជុំវិញ​ខ្លួន​ដែរ​ឬទេ? វ៉ែនតា​ដែល​មាន​សមត្ថភាព​លួច​ថត​ដោយ​សម្ងាត់​បែប​នេះ នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​កាន់​តែ​មាន​ការ​រីក​រាល​ដាល​នៃ​ការ​តាម​ដាន​គ្រប់​ទី​កន្លែង​ ហើយ​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះ​ពាល់​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ដល់​ក្រុម​មនុស្ស​ដែល​មិន​បាន​យល់​ពី​ភាព​ឆ្លាតវៃ​នៃ​បច្ចេកវិទ្យា​ទាំង​នេះ។

    តើ​ហ្វេស​ប៊ុក​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ពី​សិទ្ធិ​ឯកជនភាព​របស់​អ្នក​ខ្លាំង​កម្រិត​ណា?

    ក្រៅ​ពី​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​អ្នក​នៅ​ជុំវិញ​ខ្លួន​ដែល​អាច​នឹង​ត្រូវ​បាន​ថត​ដោយ​វ៉ែនតា​នេះ​ដោយ​មិន​ដឹង​ខ្លួន អ្នក​ពាក់​វ៉ែនតា​នេះ​ក៏​រង​នូវ​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ផង​ដែរ។ យើង​នូវ​មិន​ទាន់​ដឹង​ថា តាម​រយៈ​វ៉ែនតា​នេះ តើ​ទិន្នន័យ​អ្វី​ខ្លះ​ដែល​ពួក​គេ​នឹង​ប្រមូល​យក? តើ​ទិន្នន័យ​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​បាន​រក្សា​ទុក​ដោយ​របៀប​ណា? តើ​ពួក​គេ​នឹង​ចែក​រំលែក​វា​ទៅ​ឱ្យ​អ្នក​ណា​ខ្លះ? ក្នុង​គោល​បំណង​អ្វី?

    បញ្ញា​ផ្សេង​ទៀត​នោះ​គឺ នៅ​ពេល​ដែល​ហ្វេសប៊ុក​រំកិល​ខ្លួន​ទៅ​កាន់​ទីផ្សារ​ក្នុង​ការ​ផលិត​ ឧបករណ៍​ផ្នែករឹង​បែប​នេះ នោះ​តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​ដែល​ពាក់​វ៉ែនតា Ray-Ban Stories  ទាំង​អស់​ត្រូវ​ភ្ជាប់​វ៉ែនតា​នេះ ជា​មួយនឹង​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​របស់​ខ្លួន និង​ត្រូវ​ប្រើ​កម្មវិធី Facebook View App ដើម្បី​ជា​មធ្យោបាយ​ក្នុង​ការបញ្ជូន​រូប​ភាព និង​វីឌីអូ។

    Facebook View App អាច​នឹង​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​មួយ​ចំនួន​ដូច​ជា ទិន្នន័យ​អំពី​សុខ​ភាព និង​កាយ​សម្បទា  ទិន្នន័យ​ហិរញ្ញវត្ថុ ទី​តាំង បញ្ជី​ទំនាក់​ទំនង ប្រវត្តិ​ពី​សកម្មភាព​នៃ​ការ​ប្រើ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត និង​ព័ត៌​មាន​សំខាន់ៗ​ជា​ច្រើន​ទៀត។ នេះ​មាន​ន័យ​ថា អ្នក​ដែល​ប្រើ​វ៉ែនតា​នេះ ត្រូវ​តែ​យល់​ព្រម​ផ្តល់​សិទ្ធិ​ឱ្យ​ហ្វេសប៊ុក​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ទិន្នន័យ​សំខាន់ៗ​ទាំង​នោះ ដើម្បី​អាច​ឱ្យ​វ៉ែនតា​នេះ អាច​ដំណើរ​ការ​មុខ​ងារ​សាមញ្ញៗ​របស់​ខ្លួន​បាន។

    វែ៉នតា​ឆ្លាតវៃ Ray-Ban Stories ជា​ជំហាន​ដំបូង​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​ បច្ចេកវិទ្យា​វ៉ែនតា AR ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយនៃ​គម្រោង Project Aria របស់​ក្រុម​ហ៊ុនហ្វេសប៊ុក។ ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​ធំៗ​រួម​មាន Facebook , Apple និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ជា​ច្រើន​ទៀត កំពុង​មើល​ឃើញ​ថា AR ជា​អនាគត​របស់​បច្ចេកវិទ្យា​កុំព្យូទ័រ​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ។ ការ​លេច​រូប​រាង​នៃ​វ៉ែនតា​ដែល​ផលិត​ដោយ​ក្រុម​ហ៊ុន​ហ្វេសប៊ុក​នេះ បញ្ជាក់​ឱ្យ​ឃើញ​ថា ក្រុម​ហ៊ុន​ហ្វេសប៊ុក​មិន​បាន​ផ្តល់​អាទិភាព​ដល់​ការ​គោរព និង​ការ​ការពារ​សិទ្ធិ​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​នោះ​ទេ ​ពួក​គេ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ក្នុង​ការ​សម្រេច​ឱ្យ​បាន​នូវ​ គោល​ដៅ​នៃ​ការ​អភិវឌ្ឍ​បច្ចេក​វិទ្យា​របស់​ពួក​គេ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ។

    ប្រភពៈ

  • ការផ្ទៀងផ្ទាត់ពីរជាន់ (Two Factor Authentication ឬ 2FA)នៅលើបណ្តាញសង្គម

    ការផ្ទៀងផ្ទាត់ពីរជាន់ (Two Factor Authentication ឬ 2FA)នៅលើបណ្តាញសង្គម

    ការ​រំ​លោភ​បំ​ពាន​នៃ​ពាក្យ​សម្ងាត់​គឺ​ជា​បញ្ហា​មួយ​ដ៏​សំ​ខាន់​ដែល​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​គួរ​ចាប់​អារម្មណ៍​។​ វា​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះ​ពាល់​ជា​ខ្លាំង​ដល់​សុ​វត្ថិ​ភាព​និង​ឯក​ជន​ភាព​នៃ​លើ​ប្រ​ព័ន្ធ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​។​យ៉ាង​ណា​មិញ​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​អាច​កាត់​បន្ថយ​ពី​ការ​លួច​ចូល​ទិន្ន​ន័យ​ឬ​ការ​រំ​លោភ​បំ​ពាន​ទិន្ន​ន័យ​របស់​អ្នក​តាម​វិ​ធី​ល្អ​បំ​ផុត​គឺ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​ការ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ពីរជាន់​(Two​Factor​Authentication)​នៅ​លើ​គ​ណ​នី​ដែល​អ្នក​ប្រើ​ជា​ប្រ​ចាំ​។​ ការ​បន្ថែម​ទម្រង់​ទី​២ ​នៃ​ការ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ភាព​ត្រឹម​ត្រូវ​(ជា​ធម្ម​តា​តាម​លេខ​កូដ​ដែល​បង្កើត​ឬ​ផ្ញើ​ទៅ​ឧ​ប​ករណ៍​ដែល​អ្នក​មាន​)​អាច​ធា​នា​ថា​គ្មាន​នរណា​ម្នាក់​ចូល​ប្រើ​គ​ណ​នី​របស់​អ្នក​ទេ​ ទោះ​បី​ពួក​គេ​មាន​លេខ​សម្ងាត់​ក៏​ដោយ​។

    អ្វី​ទៅ​ជា​ការ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ពីរ​ជាន់ ឬ 2FA?

    ការ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ពីរ​ជាន់ ​(Two Factor Authentication)​ ឬ 2FA គឺ​ជាស្រ​ទាប់​សុ​វត្ថិ​ភាព​បន្ថែម​ដែល​ត្រូវ​បាន​ប្រើ ​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រា​កដ​ថា​មនុស្ស​ដែល​ចូល​ទៅ​គ​ណ​នី​របស់​អ្នក​គឺ​ជា​អ្នក​ប្រា​កដ​ពិត​មែន​។​ ដំ​បូង​ អ្នក​ត្រូវ​ការ​ឈ្មោះ​សម្គាល់​(Username)​ និង​ពាក្យ​សម្ងាត់​(Password)​ដើម្បី​ចូល​ទៅ​គ​ណ​នី​របស់​អ្នក​។​ បន្ទាប់​មក​ជំ​នួស​ឲ្យ​ការ​ចូល​ភ្លាមៗ​ទៅ​កាន់​គ​ណ​នី​របស់​អ្នក​អ្នក​ត្រូវ​ការ​ព័ត៌​មាន​បន្ថែម​ដើម្បី​ចូល​ទៅ​កាន់​គ​ណ​នី​របស់​អ្នក​ដែល​ក្នុង​នោះ​រួម​មាន​លេខ​សម្ងាត់​ជា​ដើម​។

    អត្ថបទ​ខាងក្រោម​នេះ យើង​នឹងបង្ហាញ​ពីរបៀបក្នុង​ការ​ដាក់​ការ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ពីរ​ជាន់ ​ឬ2FA តាមរយៈសារ SMS ចំពោះទូរស័ព្ទដែលប្រើប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ Android ។

    របៀប​បើក​មុខងារ 2FA លើ Facebook

    ជំហាន​ទី១៖
    1- ចុចលើ​និមិត្តសញ្ញា និមិត្តសញ្ញា Settings ( ) 2- ចុចលើ Settings & Privacy → 3- ចុចលើ Settings

    ជំហានទី២៖
    4- ចុចលើ Password and Security 5- អូស​ចុះ​ក្រោម​ ស្វែងរក Two-Factor Authentication បន្ទាប់​មក​ចុច​លើ Use two-factor authentication

    ជំហានទី៣៖
    ត្រង់​កន្លែង​នេះ​ មានជម្រើស​៣​ក្នុងការបើកមុខងារ 2FA ដែល​ទី១​គឺការបើក​មុខងារនេះ​តាមរយៈ កម្មវិធី Authentication ឬ Authentication app ដែលកម្មវិធីទាំងនោះ​មាន​ដូចជា កម្មវិធី Google Authenticator ជាដើម។ល។ ការប្រើ​ Authentication app ជា​វិធីសាស្រ្តមួយដែល​មានសុវត្ថិភាព​ខ្ពស់ និង​មិនសូវស្មុគ​ស្មាញ​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់ ហើយ​តែង​តែត្រូវ​បាន​ណែនាំឱ្យ​ប្រើប្រាស់​។ ទី២គឺ ការប្រើ​មុខងារសារ SMS ឬ Text message (SMS) ដែលមុខងារនេះ លេខ​កូដ 2FA នឹងផ្ញើ​ចូល​ទៅ​កាន់សារ SMS នៃលេខទូរស័ព្ទ​របស់អ្នក។ និងវិធីសាស្រ្តទី៣​ គឺការប្រើ ឧបករណ៍ផ្នែករឹង ឬគេហៅថា Security Key។ វីធីសាស្រ្ត​ចុងក្រោយនេះ គឺតម្រូវឱ្យ​អ្នក​មានឧបករណ៍នោះ​ រួច​ដោត​ភ្ជាប់ជាមួយកុំព្យូទ័រ ឬទូរស័ព្ទ ឬប្រើ Bluetooth ជាដើម នោះ​ទើប​អាចចូលទៅ​កាន់​គណនីរបស់អ្នកបាន។

    ទោះ​ជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ​ក្នុងអត្ថបទនេះ យើងជ្រើស​រើសយក​ការបើកមុខងារ 2FA ជាមួយ​សារ SMS ដែលដែលងាយស្រួល និងដែល​គ្រប់គ្នាអាចអនុវត្តបាន។

    6- ដើម្បី​ជ្រើស​រើសប្រើមុខងារសារ SMS អ្នកត្រូវ​ជ្រើស​រើស​យក Text Message (SMS) 7- ចុចលើ​ប៊ូតុង Continue8- ជ្រើសរើស​លេខទូរស័ព្ទ ដែលមានស្រាប់ ឬអ្នកអាចដាក់លេខទូរស័ព្ទថ្មី ដែលអ្នកកំពុងប្រើប្រាស់។ សូមចាំថា អ្នកត្រូវ​មានទូរស័ព្ទ ដែលមានលេខទូរស័ព្ទ ដែលអ្នក​បាន​ជ្រើស​រើស ឬ​ដាក់​បញ្ជូល​នោះ​នៅជិតខ្លួនអ្នក ព្រោះ​ Facebook នឹងផ្ញើសារលេខកូដ ទៅកាន់លេខទូរស័ព្ទនោះ​ បន្ទាប់ពីអ្នក​ចុច​លើ Continue។ 9- ចុច​លើ​ប៊ូតុង Continue

    ជំហានទី៤៖
    10- ហ្វេស​ប៊ុក និង​ផ្ញើលេខកូដ៦ខ្ទង់ ទៅកាន់លេខ​ទូរស័ព្ទ​ដែល​អ្នក​បានជ្រើស​រើស ឬដាក់​បញ្ចូលនៅក្នុងជំហានទី៣។ សូមពិនិត្យមើល​ប្រអប់សារ ក្នុងទូរស័ព្ទ​របស់អ្នក ស្វែង​រកលេខកូដ ៦ខ្ទង់នោះ។ 11- បំពេញលេខកូដ​នោះ​ចូល​ក្នុង​ប្រអប់ Enter code 12- ចុច​លើ​ប៊ូ​តុង​ Continue

    ជំហានទី៥៖
    13- ផ្ទាំងនេះ​បញ្ជាក់​ថា អ្នក​បាន​បើក​មុខងារ​ 2FA បានដោយ​ជោគជ័យ (Two-Factor Authentication is On) ។ សូមចុច​លើ ប៊ូតុង Done។ 14- Recovery Codes ជាកន្លែង​ដែល​អ្នក​អាច​ ទទួលបាន​លេខកូដ ចំនួន១០ជួរបន្ថែម ដែលអ្នកអាចប្រើ​បានចំនួន១០ដង ក្នុង​ករណីដែលអ្នក​មិនមានទួរស័ព្ទ​របស់អ្នកនៅជិតខ្លួន ឬក្នុងករណីដែល​អ្នក​ធ្វើដំណើរទៅ​ក្រៅប្រទេស ដែលមិនអាចប្រើ​លេខទូរស័ព្ទរបស់អ្នកបាន ឬក្នុងករណីដែលអ្នកបាត់ ឬខូចទូរស័ព្ទជាដើម។ល។ សូម​រក្សាទុកលេខកូដចំនួន១០ជួរនេះ​ នៅកន្លែង​ដែល​មានសុវត្ថិភាព។ 15- ក្នុងករណី​ដែល​អ្នក​គិតថា​ មាន​អ្នកផ្សេងដឹងលេខកូដរបស់អ្នក ឬអ្នក​បានប្រើ​លេខកូដ​ទាំង១០ជួរនេះ​អស់ហើយ អ្នកក៏អាច​បង្កើតលេខកូដ​ចំនួន១០ ជួរបន្ថែមទៀតបានដែរ ដោយចុច​លើ Get New Codes។ ចុច​លើ​ប៊ូតុង Copy Codes រួចធ្វើការ​ Paste កូដទាំង​នោះ​ នៅលើ​កម្មវិធី​ណាមួយ ដូចជាលើ Microsoft Word ជាដើម។

    របៀបបើក​មុខងារ 2FA លើ TikTok

    ជំហានទី១៖
    1- ចុច​លើរូប Profile របស់​អ្នក 2- ចុច​លើ​និមិត្តសញ្ញា Settings (≡) 3- ចុច​លើ Security and login

    ជំហានទី២៖
    4- ចុច​លើ 2-step verification 5- ជ្រើស​រើសយក​ជម្រើសណាមួយ​ក្នុង​ចំណោម SMS និង Email។ ក្នុង​ការ​បង្ហាញ​នេះ យើង​ជ្រើសរើសយក SMS ដែលមានន័យ ថា TikTok នឹងផ្ញើ​លេខកូដ​ 2FA ចូលទៅក្នុងសារ SMS ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​របស់អ្នក។ 6- ចុច​លើ​ប៊ូតុង Turn on

    ជំហានទី៣៖
    7- បន្ទាប់​អ្នក​បាន​ចុច​លើ​ប៊ូតុង Turn on រួចរាល់ហើយ អ្នកនឹងឃើញ​ផ្ទាំង​មួយនេះ​លោត​ឡើង ដែល​មាន​ន័យ​ថា អ្នក​បានបើក​មុខងារ​ 2FA រួចរាល់ហើយ។ 8- អ្នក​អាច​សាកល្បង​ចាក​ចេញពី គណនី​ TikTok របស់​អ្នក និងចូលទៅ​កាន់គណនី​នេះ​ម្តងទៀត។ ការ​ចូល​ទៅ​ប្រើ​ គណនី​របស់អ្នក​ម្តងទៀត​ បន្ទាប់​ពីអ្នក​បានបើក​មុខងារ 2FA នោះ​វានឹងទាមទារ​លេខកូដ 2FA មួយ​ទៀត​ បន្ថែម​ពី​លេខ​ពាក្យ​សម្ងាត់​របស់អ្នក។ 9- សូម​ចូលទៅ​ស្វែង​រកលេខកូដ 2FA នេះ​នៅក្នុង សារSMS ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​របស់អ្នក។ 10- បន្ទាប់​ពីអ្នក​ទទួល​បានលេខកូដហើយ សូម​បំពេញលេខកូដ​នោះ​ចូល។ 11- បន្ទាប់​មក​ចុច​ Next

    របៀបបើក​មុខងារ 2FA លើ Instagram

    ជំហានទី១1- ចុចលើរូប Profile 2- ចុច​លើ​និមិត្ត​សញ្ញា Settings (≡) 3- ចុច​លើ Settings

    ជំហានទី២
    4- ចុច​លើ Security 5- ចុច​លើ Two-Factor Authentication

    ជំហានទី៣
    6- ចុចលើ Get Started ជ្រើស​រើស​ជម្រើស​ក្នុងការ​បើកមុខងារ 2FA។ 7- ក្នុងឧទាហរណ៍នេះ យើងជ្រើស​រើស​យក ការបើក​ដំណើរ​ការ​មុខងារ 2FA ជា​មួយ​នឹង សារ SMS ដោយ​ជ្រើស​រើស​យក Text Message

    ជំហានទី៤
    8- បន្ទាប់​មក​ អ្នក​នឹងឃើញ​ ផ្ទាំង​មួយ​ទៀត​លោតឡើង​ ដើម្បីឱ្យអ្នកបំពេញលេខ​កូដ​៦ខ្ទង់​ ដែល​បាន​ផ្ញើទៅកាន់​លេខទូរស័ព្ទរបស់អ្នក។ 9- សូម​ពិនិត្យ​មើល​សារ​ទូរស័ព្ទ​របស់អ្នក ស្វែងរក​លេខកូដ​៦ខ្ទង់។ 10 បំពេញ​លេខ​កូដ៦ខ្ទង់ បន្ទាប់មកចុច Next

    ជំហានទី៥ៈ
    11- ចុច Done12 បន្ទាប់ពី ចុច Done អ្នកនឹងឃើញ​ផ្ទាំងមួយ​ទៀត​លោត​ឡើង ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ​អ្នកអាច​រក្សាទុក​លេខ​កូដដែល​អាច​ប្រើ​បាន​ចំនួន​៥ដង។ លេខ​កូដ​ទាំងនេះ មានសារៈសំខាន់​ណាស់​ ព្រោះ​អ្នក​អាចប្រើ​វាបាន​ ក្នុងករណី​ដែលអ្នក​មិនអាច ប្រើលេខទូរស័ព្ទអ្នក​បាន។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ ប្រើ​លេខ​កូដ​ទាំង៥នោះអស់ ឬ​ប្រសិន​បើអ្នកគិត​ថា អ្នក​មាន​អ្នក​ផ្សេងដឹង​លេខកូដ​ដែលអ្នកបាន​រក្សា​ទុក អ្នក​អាចបង្កើតលេខកូដថ្មីបាន​ ដោយចុច​លើ Get New Codes

    របៀបបើក​មុខងារ 2FA លើ Twitter

    ជំហានទី១
    1- ចុច​នៅ​លើរូប​ Profile របស់​អ្នក 2- បន្ទាប់​មក​ចុច​លើ Settings and privacy

    ជំហានទី២៖
    3- ចុច​លើ Privacy and safety 4- បន្ទាប់​មក​ចុច​លើ Security

    ជំហានទី៣៖
    5- ចុច​លើ Two-factor authentication 6- បន្ទាប់​មក​ធីក យកជម្រើស​ណា​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​ជម្រើស​ទាំងបី​។ ​សម្រាប់​ការបង្ហាញនេះ យើង​ជ្រើស​រើស​យក​ Text message ដែលមានន័យ​ថា យើង​នឹងទទួល​បាន​លេខកូដ 2FA នៅ​ក្នុងប្រអប់សារ SMS តាមរយៈលេខ​ទូរស័ព្ទ​របស់យើង។

    ប្រសិន​បើអ្នក​ជ្រើសរើស​យក Authentication app នោះ​អ្នកនឹង​ត្រូវ​តម្លើង​កម្មវិធី Authentication ណាមួយ​ចូលទៅក្នុងទូរស័ព្ទ​របស់អ្នក​ជាមុន ហើយអ្នកប្រើ​លេខកូដ​ចេញពីកម្មវិធីនោះ។ សម្រាប់ Security key វា​គឺជាឧបករណ៍មួយដែល ត្រូវឱ្យអ្នកដោតចូលទៅ​ក្នុងកុំព្យូទ័រ ឬទូស័ព្ទជំនួសឱ្យការ​វាយ​បញ្ជូលកូដ។

    ជំហានទី៤៖
    7- ចុច​លើ​ប៊ូតុង Get started 8- បន្ទាប់មកវាយបញ្ចូលពាក្យសម្ងាត់របស់​អ្នក​ឱ្យ​បាន​ត្រឹម​ត្រូវ រួចចុចលើប៊ូតុង Verify

    ជំហានទី៥៖
    9- វាយ​បញ្ចូល​លេខ​ទូរស័ព្ទ​របស់អ្នកឱ្យបានត្រឹម​ត្រូវ 10- បើក​មើលសារ SMS នៅក្នុងទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក ស្វែងរកសារពី Twitter ជាមួយ​នឹងលេខ​កូដ៦ខ្ទង់ 11- បំពេញ​លេខ​កូដ​៦ខ្ទង់​នោះ​ បន្ទាប់មក​ចុច Next

    ជំហានទី៦៖
    12- អ្នក​នឹង​ឃើញ​លេខកូដដែលគេ​ឱ្យឈ្មោះថា Single-use backup code ដែល​លេខនេះ ​អ្នកអាច​ប្រើ​បាន​ម្តង​ ជំនួសលេខ​កូដ​នៅក្នុង SMS ក្នុងករណី​ដែលអ្នក​ មិនអាច​ប្រើ​ទូរស័ព្ទអ្នកបាន។ សូម​រក្សាទុកលេខ​កូដសម្ងាត់នេះ នៅកន្លែង​ដែល​មានសុវត្ថិភាព។

    13- សញ្ញាធីក​នៅលើ Text message បញ្ជាក់ថា អ្នកបាន​បើក​មុខងារ 2FA រួច​រាល់ហើយ​ ជាមួយនឹង Text message។

  • Firefox

    Firefox

    ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាពៈ 30-03-2022

    កម្មវិធី​រុក​រក​តាម​អ៊ីនធឺណិត​ (​Web​ ​Browse​r) ​គឺជា​ឧបករណ៍​ឌី​ជី​ថល​ដ៏​ចាំបាច់​មួយ​ដែល​យើង​ប្រើប្រាស់​ជា​រៀងរាល់ថ្ងៃ​នៅពេលដែល​យើង​ ​ចូល​ទៅកាន់​គេហទំព័រ​ណាមួយ​នៅ​លើអ៊ីនធឺណិត​។​ ​ភាគច្រើន​យើង​បាន​ស្គាល់​កម្មវិធីរុករក​មួយ​ចំនួន​ដូចជា​ ​Inter​net​ ​Explore​r, ​Microsoft​ ​Edge​, ​Safari​ ​និង​ ​Goo​g​l​e​ ​Chrome​ ​ជាដើម​ ​ដែល​កម្មវិធី​ទាំងនេះ​ ​កម្មវិធី​ខ្លះ​ត្រូវ​បាន​ត​ម្លើ​ង​ស្រាប់​នៅ​លើ​កុំព្យូទ័រ​ ​និង​កម្មវិធី​ខ្លះទៀត​ត្រូវ​បាន​ត​ម្លើ​ង​នៅពេលដែល​អ្នកទិញ​កុំព្យូទ័រ​ពី​ហាង​កុំព្យូទ័រ​ណាមួយ​។

    ដោយសារ​យើង​ពឹងពាក់​ស្ទើរតែ​ទាំងស្រុង​លើ​កម្មវិធីរុករក​ (​Browse​r) ​នៅពេលដែល​យើង​ប្រើ​អ៊ីន​ធឺ​ណិ​ត​ ​ដូច្នេះ​ហើយ​បានជា​កម្មវិធី​រុក​ ​ក៏បាន​ក្លាយ​ជាគោល​ដៅ​នៃ​ការវាយប្រហារ​របស់​ជន​ខិលខូច​ ​ឬ​ ​Hack​e​r ​ទៅកាន់​អ្នកប្រើ​អ៊ីន​ធឺ​ណិ​ត​គ្រប់គ្នា​ផង​ដែរ​។​ ​ការវាយប្រហារ​ទាំងនោះ​ ​មាន​គោលដៅ​ ​និង​ក​ម្រិ​ត​នៃ​ហា​និ​ភ័យ​ខុសគ្នា​ ​ដែល​ទំហំ​នៃ​ការខូចខាត​ ​ឬ​រងគ្រោះ​ក៏​ផ្សេងៗ​គ្នា​ដែរ​។​ ​អ្នកខ្លះ​ជា​បុគ្គល​សំខាន់​ ​ដែល​តែងតែ​ត្រូវ​បាន​តាមដាន​ ​និង​ក្លាយ​ជា​ជន​គោលដៅ​នៃ​ការវាយប្រហារ​ ​ចំណែក​អ្នកខ្លះ​ទៀត​ជា​បុគ្គល​ធម្មតា​ ​ដែល​ភាគច្រើន​នៃ​ពួកគេ​មិនមែន​ជន​គោលដៅ​នៃ​ការវាយប្រហារ​នៃ​ក្រុម​ណាមួយ​ទេ​ ​តែ​ជន​ខិលខូច​នៅ​លើ​អ៊ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​ព្យាយាម​ប្រើ​វិធី​ផ្សេងៗ​ដើម្បី​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ក្នុង​គោលបំណង​ក្នុង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ​ឬ​ប្រគល់​ទិន្នន័យ​ទាំងនោះ​ទៅ​ឱ្យ​ជន​ទីបី​ប្រើប្រាស់​ក្នុង​គោលបំណង​ផ្សេងៗ​ជាដើម​។​ល​។

    នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ​ ​យើង​នឹង​ប្រា​ប់់​ពី​វិធី​សា​ស្រ្ត​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​មួយ​ចំនួន​ ​ក្នុង​បំណង​ឱ្យ​អ្នកប្រើប្រាស់​ទាំងអស់គ្នា​ ​អាច​ការពារ​ទិន្នន័យ​ផ្ទាល់ខ្លួន​ ​ឬ​ឯកជន​ភាព​របស់​ខ្លួន​ ​និង​អាច​ជួយការ​ពារ​ឱ្យ​ពួកគេ​អាច​ការពារ​បាន​នូវ​សុវត្ថិភាព​ផ្ទាល់ខ្លួន​ ​នៅពេលដែល​ពួកគេ​ប្រើអ៊ីន​ធឺ​ណិ​ត​តាមរយៈ​កម្មវិធីរុករក​ ​Fire​fox​។

    ផ្លាស់​ប្តូរ​កម្មវិធី​រុក​រក​ (​Browse​r) ​ក្នុង​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក

    ហេតុអ្វី​? មិនមែន​គ្រប់​កម្មវិធីរុករក​តាមអ៊ីន​ធឺ​ណិ​ត​ទាំងអស់​ ​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ដូចគ្នា​ទេ​ ​កម្មវិធី​ខ្លះ​អាច​ការពារ​ឯកជន​ភាព​ ​និង​សុវត្ថិភាព​របស់​អ្នកប្រើប្រាស់​បាន​ល្អ​ប្រសើរ​ជាង​កម្មវិធី​ដទៃទៀត​។​

    សូមកុំប្រើ

    • Microsoft Edge
    • Internet Explorer

    សូមប្រើ

    • Fire​fox​: ​យើង​សូម​ណែនាំ​កម្មវិធី​ ​Fire​fox​ ​ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ ​M​o​z​ill​a​។​ ​វា​មាន​សុវត្ថិភាព​ល្អ​​​ជាង​កម្មវិធី​ផ្សេងទៀត​។​ ​Fire​fox​ ​គឺជា​កម្មវិធី​ឥត​គិតថ្លៃ​ ​និង​បើកចំហ​កូ​ដ​ (​Free​ ​and​ ​Open​ ​Source​ ​Soft​ware​)
    • Goo​g​l​e​ ​Chrome​ ​និង​ ​Safari​ ​ក៏មាន​សុវត្ថិភាព​ខ្ពស់​ដែរ​។​ ​កម្មវិធី​នេះ​ ​អាច​ជា​ជម្រើស​មួយផ្សេងទៀត​សម្រាប់​អ្នកប្រើប្រាស់​។​ ​ទោះ​យ៉ាងណាក៏ដោយ​ ​Chrome​ ​និង​ ​Safari​ ​ជា​កម្មវិធី​ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​ក្រុមហ៊ុន​ ​Goo​g​l​e​ ​និង​ ​Apple​ ​ដូច្នេះ​ ​វា​អាច​បញ្ជូន​ទិន្នន័យ​របស់​អ្នក​ទៅ​ ​Goo​g​l​e​ ​និង​ ​Apple​ ​ច្រើនជាង​អ្វី​ដែល​អ្នក​បាន​ដឹង​។​ ​វា​អាច​នឹង​ភ្ជាប់​ប្រវត្តិ​នៃ​ប្រើប្រាស់អ៊ីន​ធឺ​ណិ​ត​របស់​អ្នក​ ​ជាមួយ​គណនីអ៊ីមែ​ល​របស់​អ្នក​ ​និង​ព័ត៌មាន​ផ្ទាល់ខ្លួន​ជាច្រើន​ផ្សេងទៀត​របស់​អ្នក​ ​ទៅ​ឱ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ទាំងនោះ​។

    វីឌីអូ​បង្ហាញ​ពី​របៀបក្នុង​ការកំណត់កម្មវិធី​ Firefox ឱ្យ​​ដំណើរ​ការ​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ​នៅ​ពេល​អ្នក​ប្រើ​អ៊ីន​ធឺណិត

    ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​កម្មវិធី Firefox

    ជាទូទៅ​កម្មវិធី​ ​Fire​fox​ ​តែងតែ​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​ដោយខ្លួនឯង​ ​ប៉ុន្តែ​ប្រសិនបើ​អ្នក​ចង់​ត្រួតពិនិត្យមើល​ ​ជំនាន់​ (​version​) ​របស់​កម្មវិធី​នេះ​ ​ឬ​ចង់​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​ដោយ​ផ្ទាល់​ ​អ្នក​អាច​ចូល​ទៅកាន់​ ​Men​u > ​Help​ > ​About​ ​Fire​fox​ ​ឬ​ធ្វើ​តាម​ការ​ណែ​នាំ​តាម​វីឌីអូ​ខាង​ក្រោម​នេះ។

    លុប និងបិទមុខងារក្សាពាក្យសម្ងាត់នៅលើ Firefox

    ហេតុអ្វី​? ​តាមពិត​ ​Fire​fox​ ​អាច​​​រក្សាទុក​ ​និង​ធ្វើ​កូ​ដ​នី​យ​កម្ម​ ​ឬអុីន​គ្រីប​ពាក្យសម្ងាត់​របស់​អ្នក​បាន​។​ ​តែ​ទោះ​យ៉ាងណាក៏ដោយ​ ​យើង​ណែនាំ​អ្នក​ឱ្យ​បិទមុខ​ងារ​នេះ​ ​ហើយ​ប្រើ​កម្មវិធី​គ្រប់គ្រង​ពាក្យសម្ងាត់​ដូចជា​ ​KeeP​ass​XC ​ឬ​កម្មវិធី​គ្រប់គ្រង​ពាក្យសម្ងាត់​ផ្សេងទៀត​ជំនួស​វិញ​។​ ​ការដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​កម្មវិធីរុករក​ (​Browse​r) ​អាច​​​រក្សាទុក​ពាក្យសម្ងាត់​របស់​អ្នក​ ​គឺ​មាន​ហា​និ​ភ័យ​ខ្ពស់​ណាស់​ពី​ការវាយប្រហារ​ផ្សេងៗ​នៅ​លើ​អុីន​ធឺ​ណិ​ត​។

    ១​- ​ពិនិត្យ​ ​និង​លុប​ពាក្យសម្ងាត់​នៅ​លើ​ ​Firefox

    Fire​fox​ ​មាន​មុខ​ងារ​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​ពាក្យសម្ងាត់​នៅ​លើ​កម្មវិធី​របស់​ខ្លួន​ដែល​មានឈ្មោះ​ថា​ ​Firefox Lockwise។​ ​មុខងារ​នេះ​វា​នឹង​ធ្វើការ​រក្សាទុក​ពាក្យសម្ងាត់​ ​និង​ព័ត៌មាន​គណនី​អន​ឡាញ​របស់​អ្នក​នៅពេលដែល​អ្នក​ចូល​ទៅកាន់​គណនី​ណា​មួយ​ជា​លើក​ដំបូង​។​
    ដើម្បី​ពិនិត្យមើល​ពាក្យសម្ងាត់​ដែល​ ​Firefox​ ​បាន​រក្សាទុក​ ​សូម​ចូល​ទៅកាន់​ 
    1- ​Men​u > 2- ​Password​ ​ដូច​រូប​ខាងក្រោម​។

    បន្ទាប់មក​ ​អ្នក​នឹង​ឃើញ​ផ្ទាំង​ ​Firefox Lockwise​ ​បង្ហាញ​ឡើង​ ​ដែល​មាន​បញ្ជី​គណនី​អន​ឡាញ​ទាំងអស់​ ​នៅ​ផ្នែក​ខាងឆ្វេង​។ សូម​មើល​រូប​ខាង​ក្រោមៈ

    ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​ពិនិត្យ​ ​ថត​ចម្លង និង​លុប​ពាក្យសម្ងាត់​សូម​មើល​រូប​ខាង​លើ ជា​មួយ​នឹង​ការ​ពន្យល់​ដូច​ខាង​ក្រោម​។

    1. រូប​ភ្នែកៈ ​ចុច​លើ​រូប​ភ្នែក​ដើម្បី​ពិនិត្យមើល​ពាក្យសម្ងាត់​
    2. ​ប៊ូតុង​ Copy: ​ចុច​លើ​ប៊ូតុង​ ​Copy​ ​ដើម្បី​ថត​ចម្លង​ពាក្យសម្ងាត់​
    3. ​ប៊ូតុង​ ​Remove​: ​ចុច​លើ​ប៊ូតុង​ ​Remove​ ​ដើម្បី​លុប​ពាក្យសម្ងាត់​ម្តង​មួយៗ​
    4. ​សញ្ញា​ចុច​បី​ដង​ (…): ​ចុច​លើ​ ​សញ្ញា​ចុច​បី​ដង​ > Remove All Logins ​ដើម្បី​លុប​ពាក្យសម្ងាត់​គណនី​ទាំងអស់​ដែល​បាន​រក្សាទុក​លើ​ Firefox

    ២​- ​បិទមុខ​ងារ​រក្សាទុក​ពាក្យសម្ងាត់​លើ​ Firefox

    បន្ទាប់ពី​អ្នក​បាន​ពិនិត្យ​ ​ថត​ចម្លង​ ​និង​លុប​ពាក្យសម្ងាត់​ចេញពី​ ​Fire​fox​ ​អស់ហើយ​ ​អ្នក​ក៏​អាច​បិទមុខ​ងារ​ដើម្បី​កុំ​ឱ្យ​កម្មវិធី​នេះ​រក្សាទុក​ពាក្យសម្ងាត់​របស់​អ្នក​ទៀត​នៅ​ពេល​ក្រោយ​។​
    ​ដើម្បី​បិទមុខ​ងារ​រក្សាទុក​ពាក្យសម្ងាត់​ ​សូម​ចូល​ទៅ​កា​ន់ៈ

    • Menu > Settings > Privacy & Security > ស្វែង​រក Logins and Password
    • ដក​ធីក​ចេញ​ពី Ask to save logins and passwords for websites

    របៀប​ក្នុង​ការ​ពិនិត្យ និង​គ្រប់​គ្រង​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​មុខងារ​កាមេរ៉ា​ និង​មីក្រូហ្វូន នៅ​លើ Firefox

    ហេតុអ្វី​? ​ការអនុញ្ញាត​សិទ្ធិ​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធីរុករក​ ​ប្រៀប​ដូច​នឹង​ការ​បើកចំហ​ច្រក​ទ្វារ​ផ្ទះ​អីចឹង​ ​ប្រសិនបើ​គេហទំព័រ​ណាមួយ​អាច​មាន​សិទ្ធ​ប្រើ​មុខងារ​ណាមួយ​ដូចជា​កា​មេ​រ៉ា​ ​ឬ​មីក្រូ​ហ្វូ​ន​ ​ពី​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​ ​នោះ​គេហទំព័រ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ ​ក៏​ប្រហែលជា​អាច​ប្រើ​មុខងារ​នោះ​បាន​ដូចគ្នា​។​

    សូម​ប្រាកដ​ថា​ ​មានតែ​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​ស្គាល់​ ​និង​ទុកចិត្ត​ប៉ុណ្ណោះ​ ​ដែល​មាន​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើ​មុខងារ​សំខាន់​ៗ​ដូចជា​ ​កា​មេ​រ៉ា​ ​ឬ​មីក្រូ​ហ្វូ​ន​ ​ឬ​ទីតាំងនៅ​ក្នុង​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​។​ ​សូម​បញ្ជាក់​ថា​ ​មេរោគ​ខ្លះ​អាច​ប្រើ​សិទ្ធិ​ទាំងនោះ​ ​ដើម្បី​បើក​ច្រក​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​ផ្សេង​ ​ឬ​នរណា​ម្នាក់​អាច​មើលឃើញ​ ​ស្តាប់​សំឡេង​ ​ឬ​ដឹង​ថា​អ្នក​កំពុង​នៅកន្លែង​ណា​ជាដើម​។

    នៅ​លើ Firefox អ្នក​អាច​អនុញ្ញាត ឬ​មិន​អនុញ្ញាត​គេហទំព័រ​ណា​មួយ​ពី​ការ​ចូល​ទៅ​ប្រើ​កាមេរ៉ា​ឬ​មីក្រូហ្វូន​នៅ​លើ​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក។ មាន​វិធី​សាស្ត្រ​ច្រើន និង​ផ្សេងៗ​គ្នា​ក្នុង​ការ​កំណត់​សិទ្ធិ​នៃ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​មុខ​ងារ​នេះ​ដោយ​អាស្រ័យ​លើ​ប្រភេទ​ឧបករណ៍​ដែល​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ផង​ដែរ។

    ១- ប្រើ​ប្រាស់​មុខងារ Prompt
    ដើម្បី​អាច​ប្រើ​មុខងារ​នេះ​បាន ដំបូង​អ្នក​ត្រូវ​ចូល​ទៅ​កាន់ គេហ​ទំព័រ​ណា​មួយ ដែល​ទាម​ទារ​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​កាមេរ៉ា និង​មីក្រូហ្វូន​ជា​មុន​សិន ឧទាហរណ៍​ដូច​ជា​គេហទំព័រ​ដើម្បី​ប្រ​ជុំ​អន​ឡាញ  Zoom, Google Meet, ឬ Jitsi Meet ជា​ដើម។ល។

    • បើក​កម្មវិធី Firefox បន្ទាប់​មកចូល​ទៅ​កាន់​គេហទំព័រ​ដែល​ទារ​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​កាមេរ៉ា និង​មីក្រូហ្វូន។
    • អ្នក​នឹង​ឃើញ​ផ្ទាំង​តូច​មួយ​លោត​ឡើង ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម សួរ​អ្នក​ថា តើ​អ្នក​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​គេហទំព័រ​នោះ​ប្រើ​កាមេរ៉ា និង​មីក្រូហ្វូន​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​អ្នក​ដែរ​ឬ​ទេ?
    1. ធីក​ក្នុង​ប្រអប់ Remember this decision ប្រសិន​បើ​អ្នក​ចង់​ឱ្យ Firefox ចង​ចាំ​នូវ​ជម្រើស​របស់​អ្នក​សម្រាប់​គេហទំព័រ​នេះ នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ចូល​ទៅ​កាន់​គេហទំព័រ​នេះ​ម្តង​ទៀត​នៅ​ពេល​ក្រោយ នោះ​ជម្រើស​នេះ​នឹង​ត្រូវ​បាន​ជ្រើស​រើស​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ។
    2. ចុច​លើ​ប៊ូតុង Allow ប្រសិន​បើ​អ្នក​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​គេហទំព័រ​នេះ​អាច​ប្រើ​មុខងារ​កាមេរ៉ា និង​មីក្រូហ្វូន​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក។
    3. ចុច​លើ​ប៊ូតុង Block ប្រសិន​បើ​អ្នក​មិន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​គេហទំព័រ​នេះ​ប្រើ​មុខងារ​កាមេរ៉ា និង​មីក្រូហ្វូន​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក។

    សូម​ចង​ចាំ​ថា អ្នក​អាច​នឹង​មិន​អាច​ប្រើ​មុខងារ​មួយ​ចំនួន​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​នេះ ប្រសិន​បើ​អ្នក​មិនអនុញ្ញាត​ឱ្យ​គេហទំព័រ​ទាំង​នោះ​អាច​ប្រើ​មុខ​ងារ​ដែល​បាន​ស្នើ​សុំ។ ឧ.​ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ធ្វើ​ការ​ប្រជុំ​អនឡាញ ហើយ​បិទ​មុខ​ងារ​កាមេរ៉ា នោះ​អ្នក​មិន​អាច​បើ​កាមេរ៉ា​បាន​ទេ ដូច​គ្នា​នឹង​មុខ​ងារ​មីក្រូហ្វូន ប្រសិន​បើ​អ្នក​បិទ នោះ​ពេល​អ្នក​និយាយ អ្នក​ផ្សេង​ក៏​មិន​អាច​លឺ​សំឡេង​របស់​អ្នក​បាន​នោះ​ទេ។

    ២- ប្រើ Firefox Settings
    កំណត់​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​កាមេរ៉ា

    • ចូល​ទៅ​កាន់ Menu > Privacy & Setting > អូស​ចុះ​ក្រោម ស្វែង​រក Permissions
    • ចុច​លើ Settings… ត្រង់​ផ្នែក​នៃ​កាមេរ៉ា (Camera)។​ សូម​មើល​រូប​ខាង​ក្រោមៈ
    • បន្ទាប់​មក អ្នក​នឹង​ឃើញ​ផ្ទាំង​មួយ​ដែល​អាច​ឱ្យ​អ្នក​កំណត់​សិទ្ធិ​កាមេរ៉ា​ដូច​រូប​ខាង​ក្រោមៈ
    1. ជ្រើស​រើស​យក Allow ប្រសិន​បើ​អ្នក​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​គេហទំព័រ​នោះ​ប្រើ​កាមេរ៉ា​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​អ្នក
    2. ជ្រើស​រើស​យក Block បើ​អ្នក​មិន​អនុញ្ញាត
    3. ចុច​លើ Remove Website លុប​គេហទំព័រ​ណា​មួយ​ចេញ​ពី​បញ្ជី​នៃ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​មុខ​ងារ​កាមេរ៉ា​លើ​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក
    4. ចុច Remove all Websites ប្រសិន​បើ​អ្នក​ចង់​លុប​គេហទំព័រ​ទាំង​អស់​ចេញ​ពី​បញ្ជី​នៃការ​ប្រើ​ប្រាស់​មុខ​ងារ​កាមេរ៉ា​នេះ
    5. ធីក​លើ Block new requests asking to access your camera ប្រសិន​បើ​អ្នក​មិន​ចង់​ឱ្យ​គេហទំព័រ​ណា​ផ្សេង​អាច​មាន​សិទ្ធិ​ប្រើ​កាមេរ៉ា​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក។
    6. ចុច Save Changes ដើម្បី​រក្សា​ទុក​អ្វី​ដែល​អ្នក​បាន​កំណត់​ខាង​លើ។

    កំណត់​សិទ្ធិ​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​មីក្រូហ្វូន

    • ចូល​ទៅ​កាន់ Menu > Privacy & Setting > អូស​ចុះ​ក្រោម ស្វែង​រក Permissions
    • ចុច​លើ Settings… ត្រង់​ផ្នែក​នៃ​មីក្រូហ្វូន (Microphone)។​ សូម​មើល​រូប​ខាង​ក្រោមៈ

    ចំពោះ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​សិទ្ធិ​នៃ​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​មីក្រូហ្វូន​គឺ​អនុវត្ត​ដូច​គ្នា​នឹង​មុខ​ងារ​កាមេរ៉ា​ដូច​បាន​បង្ហាញ​ខាង​លើ។

    ៣- ប្រើ​អាសយ​ដ្ឋាន​នៅ​លើ Firefox (Firefox’s Address bar)

    1. ចុច​លើ​និមិត្ត​សញ្ញា​ដូច​ដែល​បាន​បង្ហាញ​ដូច​រូប​ខាង​លើ
    2. ចុច​លើ​សញ្ញា​ខ្វែង (X) ដើម្បី​លុប​សិទ្ធិ​របស់​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​កំពុង​ប្រើ​ពី​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​កាមេរ៉ា ​និង​មីក្រូហ្វូន​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក។ បន្ទាប់​ពី​អ្នក​បាន​ចុច​លើ​សញ្ញា​ខ្វែង (X) រួច​ហើយ​ នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ចូល​ទៅ​កាន់​គេហទំព័រ​នេះ​ម្តង​ទៀត គេហទំព័រ​ដដែល​នេះ នឹង​សុំ​សិទ្ធិ​ដើម្បី​ប្រើប្រាស់​កាមេរ៉ា និង​មីក្រូហ្វូន​សា​ជា​ថ្មី។

    មុខ​ងារ​ ​«​ការពារ​ពី​ការ​តាមដាន​»​ ​ឬ​ ​Enhance​d​ ​Track​in​g​ ​Protection​s​

    ហេតុអ្វី​? ខុឃីស៍ (​Cookie​s) ​និង​កម្មវិធី​តាមដាន​ផ្សេងទៀត​ ​បាន​ប្រមូល​ព័ត៌មាន​លម្អិត​ពី​អ្នក​ ​ពួកគេ​អាច​ដឹង​ថា​អ្នកជា​នរណា​ ​នៅឯណា​ ​និង​បាន​ចូ​លមើល​គេហទំព័រ​ណាខ្លះ​នៅ​លើ​អ៉ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​ ​សាក​គិត​មើល​ថា​ ​នឹង​មាន​បញ្ហា​អ្វីខ្លះ​អាច​កើតឡើង​ ​ប្រសិនបើ​ព័ត៌មាន​ទាំងនេះ​ធ្លាក់​ក្នុង​ដៃ​ជន​ខិលខូច​ ​ឬ​ក្រុម​មនុស្ស​ដែល​កំពុងតែ​ចង់​តាមដាន​អ្នក​។

    ចូល​ទៅកាន់​ ​Setting​s > ​Privacy​ & ​Security​ ​នោះ​អ្នក​នឹង​ឃើញ​ ​Enhance​d​ ​Track​in​g​ ​Protection​។​ ​យ៉ាងហោចណាស់​ ​កំណត់​មុខងារ​នេះ​យក​ត្រឹម​ ​Standard​។​ ​អ្នក​អាច​ពិចារណា​កំណត់​យក​ S​trick​ ​ដែល​វា​នឹង​អាច​ជួយការ​ពារ​ការ​តាមដាន​នៅ​លើ​អុី​ធឺ​ណិ​ត​បាន​ប្រសើរ​ ​ប៉ុន្តែ​នៅពេលដែល​អ្នក​ជ្រើសរើស​យក​ S​trick​ ​មុខងារ​ខ្លះ​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​ជាច្រើន​នឹង​មិន​ដំណើរការ​។​ ​ចុច​លើ​តំណ​ភ្ជាប់​នេះ​ដើម្បី​ស្វែងយល់​បន្ថែម​ https://support.mozilla.org/kb/enhanced-tracking-protection-firefox-desktop#w_adjust-your-global-enhanced-tracking-protection-settings

    បើក​មុខ​ងារ​ DNS Over HTTPS (DoH)

    ទោះ​បី​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​ចូល​មើល​មាន HTTPS ក៏​ដោយ ក៏​អ្នក​មិន​អាច​ការ​ពារ​អាស័យ​ដ្ឋាន ឬ​ឈ្មោះ​គេហទំព័រ (Domain Name) ដែល​អ្នក​បាន​ចូល​មើល​ពី អ្នក​គ្រប់​គ្រង​អ៊ីន​ធឹណិត ក្រុម​ហ៊ុន​អ៊ីន​ធឺណិត និង​ក្រុម​ ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា​ក្រុម​អ្នក​វាយ​ប្រហារ​លើ​អ៊ីន​ធឺណិត​បាន​ដែរ។ DNS over HTTPS​ (DoH) ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​នេះ។

    ដើម្បី​ចូល​ទៅ​បើក​មុខ​ងារ​នេះ សូម​មើល​តាម​ការ​ណែ​នាំ​ដូច​ខាង​ក្រោម៖

    1. ចុច​លើ Menu > Settings
    2. ចូល​ទៅ​កាន់ General > ស្វែង​រក Network Settings
    3. ចុច Settings ត្រង់ Network Settings > បន្ទាប់​មក​អ្នក​នឹង​ឃើញ​ផ្ទាំង Connection Settings បង្ហាញ
    4. អូស​ចុះ​ក្រោម​ ទៅ​កាន់ Enable DNS over HTTPS
    5. ធីក​លើ​ប្រអប់​នៅ​ខាង​មុខ Enable DNS over HTTPS ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម > បន្ទាប់​មក​ចុង OK

    ស្វែងយល់បន្ថែមពី DNS over HTTPS (DoH) តាមរយៈអត្ថបទ​អំពី «កំណត់​មិន​ឱ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​អ៊ីនធឺណិត (ISP) ដឹង​ពី​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​ចូល​មើល​តាម​រយៈ DoH»។

    ផ្លាស់​ប្តូរ Search Engine

    ហេតុអ្វី​? ​Search​ ​Engine​ ​មាន​ដូចជា​ ​Goo​g​l​e​ ​Bin​g​ ​ជាដើម​ ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ជាច្រើន​ពី​អ្នក​ ​ហើយ​ពួកគេ​ស្គាល់​ច្បាស់​ពី​អ្នក​នៅពេលដែល​អ្នកប្រើ​សេវាកម្ម​របស់​ពួកគេ​។​ ​Search​ ​Engine​ ​ទាំងនេះ​តាមដាន​ឧបករណ៍​ដែល​អ្នក​កំពុង​ប្រើ​ ​និង​ចែករំលែក​ព័ត៌មាន​ផ្ទាល់​របស់​អ្នក​ ​ជាមួយនឹង​ភាគី​ផ្សេងទៀត​។​ ​គ្រប់​កម្មវិធីរុករក​ (​Browse​r) ​ដែល​អ្នក​កំពុង​ប្រើ​ ​គឺ​កំពុង​ប្រើ​ ​Search​ ​Engine​ ​ណាមួយ​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​ដើម្បី​អាច​ឱ្យ​អ្នក​អាច​ធ្វើ​ការស្រាវជ្រាវ​នៅ​លើ​អុីន​ធឺ​ណិ​ត​បាន​។​ ​ដូច្នេះ​ ​សូម​ផ្លាស់ប្តូរ​ ​និង​ប្រើ​ ​Search​ ​Engine​ ​ណា​ដែល​មិន​ធ្វើការ​តាមដាន​អ្នក​។​

    សម្រាប់​គ្រប់​កម្មវិធីរុករក​ (​Browse​r) ​ទាំងអស់
    សូម​ជ្រើសរើស​ ​Search​ ​Engine​ ​មួយ​ក្នុងចំណោម​ខាងក្រោមៈ​

    • DuckDuckGo: ជា​ ​Search​ ​Engine​ ​ដែល​យើង​សូម​ធ្វើ​ការណែនាំ​ឱ្យ​ប្រើ​
    • StartPage
    • Disconnect

    សម្រាប់ Firefox

    របៀប​ក្នុង​ការផ្លាស់ប្តូរ​ ​Search​ ​Engine​: ​https://support.mozilla.org/kb/change-your-default-search-settings-firefox#w_default-search-engine

    របៀប​ក្នុង​កា​រដាក់​ ​ឬ​លុប​ ​Search​ ​Engine​:https://support.mozilla.org/kb/change-your-default-search-settings-firefox#w_remove-or-add-search-engines

    សម្រាប់ Chrome
    ចូល​ទៅកាន់​តំណ​ភ្ជាប់​នេះ​ ​ https://support.google.com/chrome/answer/95426

    តម្លើង​កម្មវិធី​បន្ថែម​ (Plugin​/ Add-on)

    ហេតុអ្វី​? ​នៅពេលដែល​អ្នក​ចូល​ទៅកាន់​អ៉ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​ ​មានន័យ​ថា​ ​អ្នក​កំពុងតែ​ចូល​ទៅកាន់​កន្លែង​ដែល​ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​កូ​ដ​ (​code​) ​ដែល​អ្នក​មិន​ដឹង​ថា​អ្នកណា​ជា​អ្នក​សរសេរ​កូ​ដ​ ​ហើយ​ពួកគេ​មាន​ប្រភព​មកពី​ណាខ្លះ​នោះ​ទេ​។​ ​នេះ​ជាហេតុ​ផល​មួយ​ ​ដែល​មេរោគ​ ​និង​ការ​តាមដាន​ភាគច្រើន​ឆ្លង​ចេញ​មកពី​គេហទំព័រ​ដែល​មាននៅ​លើ​អុី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​ ​លើស​ពីនេះទៅ​ទៀត​ ​អ្នក​ដែល​ធ្វើការ​គ្រប់គ្រង​ការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពាណិជ្ជកម្ម​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​ ​ពួកគេ​បាន​ប្រើ​ ខូឃីស៍ (​Cookie​s) ​ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កូ​ដ​ ​មាន​នាទី​ក្នុង​ការ​តាមដាន​អ្នកប្រើ​អ៉ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​ ​ចំណុច​មួយ​ដែល​កាន់តែ​សំខាន់​ទៅទៀត​នោះ​គឺ​ ​មិនមែន​គ្រប់​គេហទំព័រ​ទាំងអស់​ដែល​អ្នក​បាន​ចូ​លមើល​ ​ធ្វើការ​អ៊ីន​គ្រីប​ ​ឬ​ធ្វើ​កូ​ដ​នី​យ​កម្ម​រាល់​ទិន្នន័យ​របស់​អ្នក​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​របស់​ពួកគេ​ទេ​ ​ឬ​មិនមែន​គ្រប់​គេហទំព័រ​មាន​ ​H​T​T​P​S ​នោះ​ទេ​។​
    យើង​លើកទឹកចិត្ត​ឱ្យ​អ្នក​ទាំងអស់គ្នា​ ​ត​ម្លើ​ង​ ​Plug​in​ ​ឬ​ ​Add​-on ​ដូច​ខាងក្រោម​ ​ដើម្បី​ការពារ​ពី​បញ្ហា​សុវត្ថិភាព​ ​និង​ឯកជន​ភាព​ទាំងនេះ

    HTTPS Everywhere:
    ហេតុអ្វី​? ​វា​នឹង​ជួយការ​ពារ​អ្នក​ ​ពី​ជន​ដែល​ព្យាយាម​លួច​នូវ​ព័ត៌មាន​សំខាន់​ៗ​ពី​អ្នក​ ​ដូចជា​ ​ពាក្យសម្ងាត់​ អ៉ី​មែ​ល​ ​ព័ត៌មាន​ពី​គណនី​ធនាគារ​ ​ជាដើម​ពី​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​កំពុង​ប្រើប្រាស់​។​ ​ការបញ្ជូន​ឬ​ ​ទទួល​ទិន្នន័យ​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​ដែល​មាន​ ​H​T​T​P​S ​និង​ត្រូវ​បាន​អ៉ី​ន​គ្រីប​ ​ឬ​ធ្វើ​កូ​ដ​នី​យ​កម្ម​ ​ដែល​អាច​ធានា​បាន​ពី​សុវត្ថិភាព​ក្នុង​ការ​ចរាចរណ៍​ទិន្នន័យ​នៅ​លើ​អុី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​

    Privacy Badger: ហេតុអ្វី​? ​វា​នឹង​ជួយ​រារាំង​អ្នកតា​ម​ដាន​ ​ដែល​ព្យាយាម​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​អ្នក​នៅ​លើ​អ៉ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​ ​កម្មវិធី​នេះ​នឹង​ពិនិត្យ​ ​និង​ធ្វើ​ការរារាំង​គេហទំព័រ​ដែល​ព្យាយាម​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​អ្នក​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​។​

    uBlock Origin: ហេតុអ្វី​? ​រារាំង​ការផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម​ ​និង​ការ​តាមដាន​អ្នក​នៅ​លើ​អ៉ី​ន​ធឺ​ណិ​ត​ ​
    https://ublockorigin.com/

    កំណត់​ឱ្យ​ធ្វើការ​លុប​ ខុឃីស៍ (​Cookie​s) ​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​
    ​ហេតុអ្វី​? ​លុប​ការ​តាមដាន​ ​ដែល​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​អ្នក​នៅ​លើ​អន​ឡា​ញ​

    Facebook Container: ប្រើ​បានតែ​នៅ​លើ​ ​Fire​fox​ ​តែប៉ុណ្ណោះ​
    ហេតុអ្វី​? ​រារាំង​ហ្វេសប៊ុក​ពី​ការ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​អ្នក

    គ្រប់គ្រង​កម្មវិធី​បន្ថែម​ (​Add​-on) ​និង​ផ្ទាំង​ដែ​លលោត​ឡើង​ (​Pop​-​up​) ​ផ្សេងៗ

    ហេតុអ្វី​? ​ជន​ខិលខូច​ ​អាច​ព្យាយាម​បញ្ឆោត​អ្នក​ ​ដោយ​ឱ្យ​អ្នក​ត​ម្លើ​ង​មេរោគ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​ ​តាមរយៈ​ការដែល​ឱ្យ​អ្នក​ត​ម្លើ​ង​កម្មវិធី​ ​Add​-on ​ណាមួយ​។​ ​ពួកគេ​អាច​ធ្វើ​បែប​នេះ​តាម​ទម្រង់​នៃ​ការ​បង្ហាញ​ ​ផ្ទាំង​ឱ្យ​លោត​ឡើង​នៅ​លើ​កុំព្យូទ័រ​របស់​អ្នក​ ​ប្រសិនបើ​អ្នក​មិន​ប្រយ័ត្ន​ ​ឬ​មិន​យកចិត្តទុកដាក់​ ​អ្នក​អា​ចចុច​ត​ម្លើ​ង​មេរោគ​ទាំងនោះ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​កុំព្យូទ័រ​របស់​អ្នក​។​ ​ដើម្បី​ការពារ​ករណី​នេះ​ ​អ្នក​ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា​ ​កម្មវិធីរុករក​របស់​អ្នក​ ​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ឱ្យ​ការពារ​ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ​។​ ​បន្ថែម​លើស​ពី​នេះ​ ​ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា​ ​កម្មវិធី​បន្ថែម​ដែល​អ្នក​បាន​ត​ម្លើ​ង​ ​គឺ​តែងតែ​បាន​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​។​ ​អ្នក​គួរតែ​លុប​ ​Add​-on ​ណា​ដែល​អ្នក​មិន​ស្គាល់​ ​ឬ​មិនដែល​ប្រើ​ចេញពី​កម្មវិធីរុករក​របស់​អ្នក​។​ ​ប្រៀប​ដូចជា​អាហារ​ដែល​ទុក​យូរ​តែងតែ​ខូចគុណភាព​ កូ​ដ​ចាស់ៗ​តែងតែ​មាន​ចន្លោះ​ប្រហោង​ ​និង​ធ្វើ​ឱ្យ​អ្នកមាន​ហា​និ​ភ័យ​។

    ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា​ ​Fire​fox​ ​ត្រូវ​បាន​កំណត់​ឱ្យ​បិទ​ផ្ទាំង​ដែ​លលោត​ឡើង​ទាំងនោះ​ ​និង​បង្ហាញ​សារ​ព្រមាន​អ្នក​នៅពេលដែល​ ​Add​-on ​ណាមួយ​ប្រុងនឹង​តម្លើង​។​ https://support.mozilla.org/kb/pop-blocker-settings-exceptions-troubleshooting#w_pop-up-blocker-settings

    ​របៀប​ក្នុង​ការ​ ​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្នភាព​កម្មវិធី​បន្ថែម​ផ្សេងៗ​ ​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​
    https://support.mozilla.org/kb/how-update-add-ons

    ​របៀប​ក្នុង​កា​រលុប​ ​Add​-on ​ដែល​អ្នក​មិនដែល​បាន​ប្រើ​
    https://support.mozilla.org/kb/disable-or-remove-add-ons

    លុប​ប្រវត្តិ​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​ ​ (Browsing History)

    ហេតុអ្វី​? ​ប្រវត្តិ​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​ ​ជា​បញ្ជី​នៃ​គេហទំព័រ​ទាំងអស់​ដែល​បាន​ចូ​លមើល​។​ ​Fire​fox​ ​នឹង​ជ្រើសរើស​ប្រើ​មុខងារ​ “​Remember​ ​m​y​ ​brow​sing​ ​and​ ​down​load​ ​history​” ​នៅ​ក្នុង​កម្មវិធី​របស់​ខ្លួន​ដោយស្វ័យប្រវត្តិ​ ​ដែល​មុខងារ​នេះ​ ​វា​អាច​ចងចាំ​ប្រវត្តិ​នៃ​ការរុករក​ ​ឬ​ចូល​ទៅកាន់​គេហទំព័រ​ណាមួយ​ ​ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​ទាញ​យក​ឯកសារ​ ​ឬ​កម្មវិធី​ចេញពី​គេហទំព័រ​ណាមួយ​ ​ចងចាំ​ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​បំពេញ​ព័ត៌មាន​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទម្រង់​ ​ឬ​ការស្ទង់មតិ​ (​Form​) ​លើ​គេហទំព័រ​ណាមួយ​ ​និង​ប្រវត្តិ​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​នៅ​លើ​កម្មវិធី​នេះ​។​ ​Fire​fox​ ​ក៏​នឹង​ធ្វើ​ការអនុញ្ញាត​ឱ្យខុឃីស៍ (​Cookie​) ​ដែល​ជា​ផ្នែក​នៃ​កូ​ដ​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​សកម្មភាព​នៃ​ការ​ប្រើ​អុី​ន​ធឺ​ណិ​ត​របស់​អ្នក​ ​អាច​ដំណើរការ​បាន​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​បាន​ចូ​លមើល​។​ ​Cookie​ ​ទាំងនេះ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ម្ចាស់​គេហទំព័រ​អាច​ធ្វើការ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ចេញពី​ឧបករណ៍​ដែល​អ្នក​កំពុង​ប្រើប្រាស់​ ​ដើម្បី​សិក្សា​ពី​អ្នក​ ​នឹង​ផ្តល់​ត្រលប់​មកវិញ​នូវ​ផ្ទាំង​ពាណិជ្ជកម្ម​ដែល​អាច​នឹង​ចាប់អារម្មណ៍​ ​ឬ​ផ្តល់​ទិន្នន័យ​ពី​អ្នក​ទៅកាន់​ដៃគូ​ពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ពួកគេ​ជាដើម​។​

    ប្រវត្តិ​កម្មវិធីរុករក​អាច​មានប្រយោជន៍​ចំពោះ​អ្នក​ ​ព្រោះ​កម្មវិធីរុករក​នឹង​ណែនាំ​អ្នក​ទៅកាន់​ទំព័រ​ដែល​អ្នក​ធ្លាប់​បាន​ចូ​លមើល​ពីមុន​ ​ដោយ​អ្នក​មិន​ចាំបាច់​វាយ​អាសយដ្ឋាន​ឡើងវិញ​នោះ​ទេ​។​ ​ប៉ុន្តែ​វា​ក៏មាន​គុណវិបត្តិ​ដែរ​ ​ប្រសិនបើ​មាន​នរណា​ម្នាក់​ដឹង​ថា​ពី​ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​ប្រើ​អុី​ន​ធឺ​ណិ​ត​របស់​អ្នក​ ​ពួកគេ​អាច​ធ្វើ​ការសិក្សា​ស្វែងយល់​ពី​អ្នក​ ​ពី​ក្រុម​មនុស្ស​ដែល​អ្នកធ្វើការ​ជាមួយ​ ​និង​ពី​មាតិកា​ផ្សេងៗ​ដែល​អ្នក​កំពុង​អាន​ ​ឬ​ស្រាវជ្រាវ​នៅ​លើ​អុី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​

    Firefox

    Chrome

    • ​ជ្រើសរើស​មុខងារ​បិទ​ខូឃីស៍​ទាំ​អស់​ (​Block​ ​all​ ​cookie​s) ​និង​កំណត់​ឱ្យ​លុប​ខុឃីស៍​នៅ​បន្ទាប់ពី​អ្នក​បិទ​កម្មវិធី​ Chrome​ (Clear cookies when you quit Chrome)
      https://support.google.com/chrome/answer/95647

    លុប​ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​ចូល​ទៅកាន់​ទំព័រ​នៃ​គេហទំព័រ​ណាមួយ​
    https://support.google.com/chrome/answer/95589?hl=en&co=GENIE.Platform=Desktop

    ប្រើ​មុខងារ​ ​Private​ ​Brow​sing

    ហេតុអ្វី​? ​Private​ ​Brow​sing​ ​ជា​មុខងារ​មួយ​ដែល​ ​កម្មវិធីរុករក​នឹង​មិន​ធ្វើការ​តាមដាន​ខុឃីស៍ ​និង​មិន​រក្សាទុក​ប្រវត្តិ​នៃ​ការស្រាវជ្រាវ​របស់​អ្នក​។​ ​ប្រើ​មុខងារ​នេះ​ ​ជា​វិធី​សា​ស្រ្ត​ដ៏​រហ័ស​ ​មិន​ងាយស្រួល​មួយ​ ​ដែល​អាច​ជួយ​លាក់​សកម្មភាព​ភាព​មួយ​ចំនួន​របស់​អ្នក​នៅ​លើ​អុី​ន​ធឺ​ណិ​ត​។​ ​វា​អាច​មានប្រយោជន៍​សម្រាប់​ការពារ​មិន​ឱ្យ​អ្នក​ដែល​មាន​សិទ្ធិ​ប្រើ​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​ ​អាច​ពិនិត្យ​ដឹង​ពី​ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​ចូល​ទៅកាន់​គេហទំព័រ​ណាមួយ​នៅ​លើ​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​។

    • ​ស្វែងយល់​បន្ថែម​អំពីអ្វី​ដែល​ ​Private​ ​Brow​sing​ ​នឹង​មិន​ការពារ​អ្នក​បាន​ ​ឧទាហរណ៍​ដូចជា​ ​វា​មិន​អាច​ការពារ​មិន​ឱ្យ​អ្នកដទៃ​ដឹង​ថា​អ្នក​បាន​បង្ហោះ​អ្វី​នៅ​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​ ​ឯកសារ​​​ដែល​អ្នក​ទាញ​យក​ពី​អ៊ីនធឺ​ណិ​ត​ ​ឬ​មិន​អាច​ការពារ​មេរោគ​មិន​ឱ្យ​ឆ្លង​ចូលក្នុង​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​បានទេ​។
      https://support.mozilla.org/kb/common-myths-about-private-browsing

    Firefox

    ប្រភពៈ https://securityinabox.org/en/guide/firefox/windows/

  • គំរោងពីការស៊ូស (Pegasus Project)

    គំរោងពីការស៊ូស (Pegasus Project)

    តើ​របាយ​ការណ៍​ស៊ើប​អង្កេត​នេះ​ទទួលបាន​ព័ត៍​មាន​ពី​ណា​?

    ​អង្គ​ការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរ​ជាតិ​(Amnesty ​International) ​និង​ក្រុម​អ្នក​កា​សែត​Forbidden​Stories​ មាន​លទ្ធ​ភាព​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​ព័ត៍​មាន​បែក​ធ្លាយ​ពាក់​ព័ន្ធ​ជា​មួយ​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃ​ជន​រង​គ្រោះ​ចំ​នួន​៥0000​ ដែល​វាយ​ប្រ​ហារ​ដោយ​អ​តិ​ថិ​ជន​របស់​ក្រុម​ហ៊ុន​អ៊ី​ស្រា​អែល​ឈ្មោះ ​NSO​។

    តើ​ក្រុម​ហ៊ុន​អ៊ី​ស្រា​អែល​នោះ​មាន​ឈ្មោះ​អ្វី​?​ហើយ​តើ​ពួក​គេ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​កម្ម​វិធី​អ្វី​?

    ក្រុម​ហ៊ុន​នោះ​មាន​ឈ្មោះ​ថា​NSO​។ ​ហើយ​កម្ម​វិ​ធី​នោះ​មាន​ឈ្មោះ​ថា​ពី​ការ​ស៊ូស​(Pegasus)។​NSO​ បាន​លក់​កម្ម​វិ​ធី​មេ​រោគ​ដែល​មាន​លទ្ធ​ភាព​ឈ្លប​មើល​នោះ ​ទៅ​កាន់​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ជា​ច្រើន​ក្នុង​គោល​បំ​ណង​តាម​ដាន​ឧ​ក្រិដ្ឋ​ជន​។

    តើ​ប្រ​ទេស​ណា​ខ្លះ​ដែល​ជា​អ​តិ​ថិ​ជន​របស់​NSO​?

    យោង​តាម​របាយ​ការយ៍​បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា​ NSO ​បាន​លក់​កម្ម​វិ​ធី​នោះ​ទៅ​ឲ្យ​ប្រ​ទេស​ជា​ច្រើន​ដូច​ជា​ប្រ​ទេស​ UAE (អា​រ៉ាប់​រួម), Saudi Arabia, Bahrain, Morocco, Mexico, Azerbaijan, India, Hungary, Togo និង Rwanda។

    តើ​អ្នក​ណា​ខ្លះ​ជា​ជន​រង​គ្រោះ​?

    យោង​តាម​របាយ​ការណ៍បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ​ជន​រង​គ្រោះ​ភាគ​ច្រើន​ជា​អ្នក​កា​សែត ​អ្នក​ការ​ពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស ​ស​កម្ម​ជន​នយោបាយ​ និង​អ្នក​នយោបាយ​និង​អង្គ​ភាព​អន្តរ​ជាតិ​ជា​ច្រើន​។

    ​តើ​វា​មាន​ត្រឹម​តែ​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃ​ជន​រង​គ្រោះ​ចំនួន​៥0000​ ឬ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​រាល់​គ្នា​ពិត​ជា​ត្រូវ​រង​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​ដោយ​មេ​រោគ​ឈ្លប​មើល​មួយ​នេះ​?

    វា​ហាក់​ដូច​ជា​ទៅ​មិន​រួច​ទេ​ ដែល​មនុស្ស​៥0000​អ្នក​ត្រូវ​បាន​មេ​រោគ​នេះវាយ​ប្រហារ​។​ ប៉ុន្តែ​បើ​ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​ឡា​បូ​សុវត្ថិភាព​របស់​អង្គ​ការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរ​ជាតិ ​(Amnesty​ International​ Security ​Lab​)​បាន​ធ្វើ​តេស្ត ​និង​វិ​ភាគ​លើ​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​ជន​រង​គ្រោះ​ជា​ច្រើន ​ ហើយ​ជា​លទ្ធ​ផល​ពួក​គេ​បាន​រក​ឃើញ​ថា​ទូរ​ស័ព្ទ​៦៧គ្រឿង ​ត្រូវ​បាន​មេ​រោគ​មួយ​នេះ​វាយ​ប្រ​ហារ​។

    តើ​មេ​រោគ​នេះ​ជ្រៀត​ចូល​ក្នុង​ទូរ​ស័ព្ទ​បាន​យ៉ាង​ដូច​ម្តេច​?

    NSO​ បាន​មើល​ឃើញ​ចំ​នុច​ខ្សោយ​របស់​ប្រ​ព័ន្ធ​ដំ​ណើរ​ការ ​(Operating ​Systems) ​និង​កម្ម​វិ​ធី​មួយ​ចំ​នួន​របស់​ iPhone ​និង ​Android ​ឧទាហរណ៍​កម្ម​វិធី​ WhatsApp​។​ មេ​រោគ​នេះ​ត្រូវ​បាន​បង្កប់​នៅ​ក្នុង​តំ​ណរ​ភ្ជាប់​ក្លែង​ក្លាយ​មួយ​។​ បើ​យើង​ចុច​តំណរ​ភ្ជាប់​នោះ​មេ​រោគ​នឹង​មាន​លទ្ធ​ភាព​ចូល​ក្នុង​ទូរ​ស័ព្ទ​។

    NSO ​ក៏​បាន​មើល​ឃើញ​ចំ​នុច​ខ្សោយ​របស់​កម្ម​វិធី​ iMessage ​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ប្រ​ព័ន្ធ​ដំ​ណើរ​ការ​ iOS​។

    វិធី​សាស្រ្ត​ដែល​ពួក​គេ​ប្រើ​ប្រាស់​មាន​ឈ្មោះ​ថា ​zero​day​។​ វិធី​សាស្ត្រ​នេះ​មាន​ន័យ​ថា​ភាព​ទន់​ខ្សោយ​របស់​កម្ម​វិ​ធី​មិន​ត្រូវ​បាន​ដឹង ​និង​ជូន​ដំ​ណឹង​ដល់​អ្នក​បង្កើត​កម្ម​វិ​ធី​ឡើយ​។ ​ប៉ុន្តែ​មាន​តែ​អ្នក​វាយ​ប្រ​ហារ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ ​ដែល​ដឹង​ចំ​នុច​ខ្សោយ​ទាំង​នេះ​។ ​ជា​លទ្ធ​ផល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ពុំ​មាន​ដំ​ណោះ​ស្រាយ​ណា​ពី​ប្រព័ន្ធ​ប្រ​តិ​បត្តិ​ការ​ទាំង​នោះ​ឡើយ​។

    តើ​មេរោគ​ពី​ការ​ស៊ូស​(Pegasus ​Malware)​មាន​លទ្ធ​ភាព​ធ្វើ​អ្វី​ខ្លះ​?

    នៅ​ពេល​ដែល​មេ​រោគ​ពី​ការ​ស៊ូស ​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃ​របស់​អ្នក​ ជន​វាយ​ប្រហារ​មាន​លទ្ធ​ភាព​ក្នុង​ការ​មើល​ស​កម្ម​ភាព​ទាំង​អស់​នៅ​លើ​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃ​។ ​វា​ហាក់​ដូច​ជា​អ្នក​បាន​ជួយ​ដោះ​លេខ​កូដ​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ រួច​យក​ទៅ​ឲ្យ​ជន​ទី​៣ ​ប្រើ​ប្រាស់​អញ្ចឹង​ដែរ​។

    ​កម្ម​វិ​ធី​មេ​រោគ​ឈ្លប​មើល​នេះ​ក៏​មាន​លទ្ធ​ភាព​ក្នុង​ការ​មើល​លេខ​ទូរស័ព្ទ​ទំនាក់​ទំនង​អ៊ីមែល​រូបភាព​កិច្ច​សន្ទនា​លើ​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃ​ តាម​ដាន​ទី​តាំង​និង​ថត​រូប​ភាព​ដោយ​អ្នក​មិន​ដឹង​ខ្លួន​។

    ​អ្នក​បង្កើត​កម្ម​វិធី​ពី​ការ​ស៊ូស​ កាន់​តែ​មាន​ភាព​ប្រសព្វ​ពី​មួយ​ថ្ងៃ​ទៅ​មួយ​ថ្ងៃ​ ក្នុង​ការ​លុប​ដាន​របស់​ពួក​គេ​នៅ​លើ​ទូរ​ស័ព្ទ​ដែល​វា​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​ភាព​លំ​បាក​ក្នុង​ការ​ធា​នា​ថា​ទូរ​ស័ព្ទ​ណា​មួយ​មាន​មេ​រោគ​នេះ​វាយ​ប្រ​ហារ​។

    តើ​យើង​អាច​ត្រួត​ពិ​និត្យ​ថា​ទូរ​ស័ព្ទ​យើង​ត្រូវ​បាន​វាយ​ប្រ​ហារ​ដោយ​មេ​រោគ​នេះ​ដែរ​ឬ​ទេ​?

    កម្ម​វិ​ធី​មេ​រោគ​ពី​ការ​ស៊ូស ​គឺ​មាន​ភាព​លំ​បាក​ក្នុង​ការ​តាម​ដាន​ណាស់​និង​ត្រួត​ពិ​និត្យ​ថា​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ត្រូវ​បាន​មេ​រោគ​មួយ​នេះ​វាយ​ប្រហារ​ឬ​ក៏​អត់​ទេ​។​ហើយ​វា​កាន់​តែ​មាន​ភាព​លំ​បាក​ក្នុង​ការ​ពិ​និត្យ​បើ​ទោះ​បី​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​កម្ចាត់​មេ​រោគ​ក៏​ដោយ​។

    ប្រ​សិន​បើ​សង្ស័យ​ថា​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ត្រូវ​បាន​មេ​រោគ​មួយ​នេះ​វាយ​ប្រហារ​សូម​ទាក់​ទង​ទៅ​កាន់​អ្នក​ជំ​នាញ​ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​ត្រួត​ពិ​និត្យ​។

    ​តើ​អង្គ​ការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរ​ជាតិ​(Amnesty ​International) ​ពិត​ជា​បញ្ចេញ​ពី​វិ​ធី​សាស្រ្ត​ក្នុង​ការ​តាម​ដាន​មេ​រោគ​នេះ​ពិត​ឬ​ទេ​?

    ប្រាកដ​ណាស់​អង្គ​ការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរ​ជាតិ​(Amnesty​ International)​ បាន​បញ្ចេញ​ពី​វិ​ធី​សាស្រ្ត​និង​បច្ចេក​ទេស​ក្នុង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​រក​មរោគ​នេះ​។ ​ប៉ុន្តែ ​វិ​ធី​សាស្រ្ត​នេះ​គឺ​សម្រាប់​តែ​អ្នក​ជំ​នាញ​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​។

    តើ​ក្រុម​ហ៊ុន ​Apple ​បាន​ចេញ​នូវ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​ដើម្បី​ទប់​ទល់​ជា​មួយ​មេរោគ​នេះ​ហើយ​ឬ​នៅ​?

    ទេ​, បើ​ទោះ​បីជឫ​ថ្មីៗ​នេះ​ក្រុម​ហ៊ុន ​Apple​ បាន​ចេញ​នូវ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​ជំ​នាន់​១៤.៧ ​ប៉ុន្តែ​វា​ជួយ​ត្រឹម​តែ​កម្ចាត់​មេ​រោគ​ដែល​ក្រុម​ហ៊ុន​រក​ឃើញ​កាល​ពី​មុន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ​។​ វា​មិន​បាន​ជួយ​ទប់​ទល់​ជា​មួយ​មេ​រោគ​ពី​ការ​ស៊ូស​ឡើយ​។​ ប៉ុន្តែ​វា​ពិត​ជា​ល្អ​ណាស់​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​នៅ​លើ​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​អ្នក​។

    តើ​អ្នក​គួរ​បារម្ភ​ពី​ស្ថាន​ភាព​នេះ​ដែរ​ឬ​ទេ​?

    ពួក​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​សុទ្ធ​តែ​បារម្ភ​ពី​ស្ថាន​ភាព​មួយ​នេះ​។ ​ប៉ុន្តែ​យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា​យើង​ទាំង​អស់​គ្នា​គួរ​តែ​មាន​វិ​ធាន​ការ​មួយ​ចំនួន​ដើម្បី​កាត់​បន្ថយ​នូវ​ហា​និ​ភ័យ​ពាក់​ព័ន្ធ​ជា​មួយ​បញ្ហា​នេះ​។​ ដូច​នេះ​យើង​គួរ​បង្វែរ​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​នេះ​ទៅ​ជា​កម្លាំង​ចិត្ត​ក្នុង​ការ​បង្កើន​សមត្ថភាព​ការ​ពារ​ផ្នែក​ឌី​ជី​ថល​ និង​បង្កើន​ការ​ការ​ពារ​នៅ​ទូរ​ស័ព្ទ​ និង​ប្រព័ន្ធ​ទំ​នាក់​ទំ​នង​។

    តើ​យើង​ត្រូវ​ធ្វើ​ដូច​ម្តេច​ដើម្បី​ការ​ពារ​ពី​មេ​រោគ​នេះ​?

    ១.​បើ​សិន​អ្នក​គិត​ថា​ទូរ​ស័ព្ទ​អ្នក​ត្រូវ​បាន​មេ​រោគ​នេះ​វាយ​ប្រ​ហារ

    • ធ្វើ​ការ​ចាក​ចេញ​ពី​គណនី​អន​ឡាញ​របស់​អ្នក​ (Sign ​Out​)
    • ផ្លាស់​ប្តូរ​លេខ​កូដ​សម្ងាត់​
    • ដាក់​ការ​ការ​ពារ​ពីរ​ស្រ​ទាប់​(two-step​verification)
    • ឈប់​ប្រើ​ប្រាស់​ទូរ​ស័ព្ទ​ហើយ​កុំ​ភ្ជាប់​ទូរ​ស័ព្ទ​ជា​មួយ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​
    • ធ្វើ​ការ​ទំ​នាក់​ទំ​នង​ជា​មួយ​អ្នក​ជំ​នាញ​ដើម្បី​សុំ​ជំ​នួយ​

    ២.​ការ​ការ​ពារ​ទូរ​ស័ព្ទ​អ្នក​ជា​ទូ​ទៅ​

    • មើល​ការ​ណែ​នាំ​អំ​ពី​សុវត្ថិ​ភាព​ទូ​ទៅ​នៅ​ក្នុង​ប្រ​ព័ន្ធ​ប្រ​តិ​បត្តិ​ការ ​Android ​និង ​iOS
    • ធ្វើ ​factory​ reset ​នៅ​ក្នុង​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​លុប​ចោល​នូវ​ព័ត៍​មាន​កម្ម​វិធី​ និង​ឯក​សារ​នៅ​ក្នុង​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃ​របស់​អ្នក​។​មុន​នឹង​អ្នក​ធ្វើ ​factory​ reset​ សូម​ធ្វើ​ការ​បម្រុង​ទុក​ឯក​សារ​សំ​ខាន់ៗ​របស់​អ្នក​ជា​មុន​សិន​។
    • ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​ប្រ​ព័ន្ធ​ដំ​ណើរ​និង​កម្ម​វិ​ធី​ដែល​នៅ​លើ​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​។
    • ប្រើ​ប្រាស់​ VPN
    • ត្រួត​ពិ​និត្យ​តំណរ​ភ្ជាប់​តាម​រយៈ​គេ​ហ​ទំ​ព័រ​ ​VirusTotal.com
    • ប្រើ​ប្រាស់​កម្ម​វិធី​កម្ចាត់​មេ​រោគ​
    • ត្រួត​ពិនិត្យ​មើល​ទូរ​ស័ព្ទ​របស់​ប្រ​សិន​មាន​កម្ម​វិធី​ដែល​មិន​សូវ​ចាំ​បាច់​សូម​លុប (uninstall) ​កម្ម​វិ​ធី​ទាំង​នោះ​។

    ប្រភពៈ

    https://securityinabox.org/en/blog/pegasus-project-questions-and-answers/

  • ប្រភពធនធានដើម្បីទប់ស្តាត់ និងការពារពីមេរោគ Ransomware

    ប្រភពធនធានដើម្បីទប់ស្តាត់ និងការពារពីមេរោគ Ransomware

    ១.​ StopRansomware.gov

    StopRansomware.gov ​គឺ​ជា​គេ​ហ​ទំ​ព័រ​ផ្លូវ​ការ​មួយ​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ស​ហ​រដ្ឋ​អា​មេ​រិក ​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​គោល​បំ​ណង​ដើម្បី​ជា​ទុន​សម្រាប់​បុគ្គល ​ស្ថា​ប័ន​រដ្ឋ ​ឯក​ជន​ និង​អង្គ​ការ​មិន​រក​ប្រាក់​កម្រៃ​ ដើម្បី​ទប់​ស្កាត់​ជា​មួយ​នឹង​មេ​រោគ ​Ransomware​។

    StopRansomware.gov​ ក៏​ជា​មជ្ឈមណ្ឌល​កណ្តាល​ដំ​បូង ​ដែល​ប្រ​មូល​ផ្តុំធន​ធាន​ស្តី​ពី ​Ransomware​ ដែល​ក្នុង​នោះ​រួម​មាន ​សេចក្តី​ណែ​នាំ​ប​ច្ចុប្បន្ន​ភាព​ស្តី​ពី​មេរោគ ​និង​ព័ត៌​មាន​ផ្សេងៗ​ទៀត ​ដើម្បី​លុប​បំ​បាត់​ពី​កង្វះ​ខាត​ព័ត៌​មាន​ពី​ការ​វាយ​ប្រហារ​របស់​មេ​រោគ​មួយ​នេះ​។

    StopRansomware.gov​ បាន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​កិច្ច​ស​ហ​ការ​រវាង​ភ្នាក់​ងារ​សន្តិ​សុខ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​និង​ស​ន្តិ​សុខ​ហេដ្ឋា​រចនា​សម្ព័ន្ធ​(CSIA) ​វិទ្យា​ស្ថាន​ជាតិ​ស្តង់​ដារ​ និង​ប​ច្ចេក​វិទ្យា​(NIST)​ និង​នា​យក​ដ្ឋាន​រ​ត​នា​គារ ​ សុ​ខ​ភាព ​និង​សេ​វា​កម្ម​។

    ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺ​ជា​តំ​ណភ្ជាប់​ដើម្បី​ចូល​ទៅ​កាន់​គេ​ហ​ទំ​ព័រ​មួយ​នេះ​ https://www.cisa.gov/stopransomware

    ២. ​ស​មា​គម​ឧ​ស្ម័ន​អា​មេ​រិក​

    នៅ​ស​ហ​រដ្ឋ​អា​មេ​រិក ​វិ​ស័យ​ឧស្ម័ន​ជា​វិ​ស័យ​មួយ​ដែល​រង​ការ​ប៉ះ​ពាល់​ខ្លាំង​ពី​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​តាម​រយៈ​មេ​រោគ ​Ransomware​។ ​ដូច​នេះ​ស​មា​គម​ឧ​ស្ម័ន​អា​មេ​រិក​បាន​រៀប​ចំ​បង្កើត ​និង​ប្រ​មូល​ផ្តុំ​ឯក​សារ​ស្តី​ពី​បញ្ហា​នេះ​។

    ស​មា​គម​ឧ​ស្ម័ន​អា​មេ​រិក​បាន​កំ​ណត់​អត្ត​សញ្ញាណ​ ឧ​ប​ករណ៍​ធន​ធាន​ និង​ឯក​សារ​ណែ​នាំ​មួយ​ចំ​នួន ​ដែល​អាច​មាន​ប្រ​យោជន៍​ដល់​ស​ហ​គមន៍​របស់​គេ​ផ្ទាល់​ នៅពេល​ប្រ​តិ​បត្តិ​ការ​ការ​ពារ​ខ្លួន​ប្រ​ឆាំង​នឹង​ការ​គំ​រាម​កំ​ហែង​នៃ​មេ​រោគ​មួយ​នេះ​។

    ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺ​ជា​តំ​ណ​ភ្ជាប់​ដើម្បី​ចូល​ទៅ​កាន់​គេ​ហ​ទំ​ព័រ​មួយ​នេះ
    https://www.aga.org/safety/security/cybersecurity/ransomware-tools-and-resources/

    ៣. ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​ជាតិ​ស​ន្តិ​សុខ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​

    មជ្ឈមណ្ឌល​ជាតិ​ស​ន្តិ​សុខ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​ គឺ​ជា​អង្គ​ការ​មួយ​របស់​រដ្ឋា​ភិ​បាល​ចក្រ​ភព​អង់​គ្លេស ​ដែល​ផ្តល់​ការ​ប្រឹក្សា​និង​ការ​គាំ​ទ្រ​ដល់​វិ​ស័យ​សា​ធារ​ណៈ ​និង​ឯក​ជន​អំ​ពី​វិធី​ជៀស​វាង​ពី​ការ​គំ​រាម​កំ​ហែង​ផ្នែក​សុ​វត្ថិ​ភាព​កុំ​ព្យូ​ទ័រ​។

    មជ្ឍ​មណ្ឌល​នេះ​បាន​បង្កើត​ការ​ណែ​នាំ​ដើម្បី​ជួយ​ដល់​ស្ថា​ប័ន​ឯក​ជន​ និង​សា​ធារណៈ​ក្នុង​ការ​ដោះ​ស្រាយ​បញ្ហា​ពាក់​ព័ន្ធ​ជា​មួយ​មេ​រោគ​Ransomware។​ ស្ថា​ប័ន​មួយ​នេះ​ក៏​បាន​បង្កើត​ជា​គន្លឹះ​ និង​វិ​ធី​សាស្ត្រ​ក្នុង​ការ​ការ​ពារ​ពី​ការឆ្លង​មេរោគហើយ​ថែម​ចាត់​វិធាន​ការ​និង​ផ្តល់​ជា​ដំ​ណោះ​ស្រាយ​ក្នុង​ករណី​អ្នក​បាន​ឆ្លង​មេ​រោគ​នេះ​ហើយ​។

    ខាង​ក្រោម​នេះ​គឺ​ជា​តំណ​ភ្ជាប់​ដើម្បី​ចូល​ទៅ​កាន់​គេ​ហ​ទំ​ព័រ​មួយ​នេះ​https://www.ncsc.gov.uk/guidance/mitigating-malware-and-ransomware-attacks

  • ការវាយប្រហារតាមរយៈមេរោគចាប់ជំរិត Ransomware

    ការវាយប្រហារតាមរយៈមេរោគចាប់ជំរិត Ransomware

    Image by mohamed Hassan from Pixabay

    អ្នក​ដែល​ប្រើ​ប្រាស់​កុំ​ព្យូ​ទ័រ​ហើយ​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​ និង​អ្នក​ដែល​មាន​ទិន្ន​ន័យ​សំ​ខាន់ៗ​ដែល​ផ្ទុក​នៅក្នុង​កុំ​ព្យូ​ទ័រ ​ឬ​នៅលើអនឡាញ ​គឺ​ជា​អ្នក​ដែល​មាន​គ្រោះ​ថ្នាក់ ​រួម​ទាំង​ភ្នាក់​ងារ​រដ្ឋា​ភិ​បាល ​ស​ហ​គ្រាស​ឯក​ជន ​និង​អង្គ​ការ​មិន​រក​ប្រាក់​កម្រៃ​ផង​ដែរ​។

    Ransomware ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​អន្ត​រាយ​ដល់​បុគ្គល ​និង​អង្គ​ភាព​ជា​ច្រើន​។ ​ជន​រង​គ្រោះ​ខ្លះ​បាន​ចំ​ណាយ​ថ​វិ​កា​ដើម្បី​ទ​ទួល​បាន​ឯក​សារ​គេ​មក​វិញ ​ប៉ុន្តែ​មិន​មាន​ការ​ធា​នា​ថា​ពួក​គេ​អាចនឹង​យក​ឯក​សារ​របស់​ពួក​គេ​មក​វិញ​នោះទេ​។ ​ការ​ទាញ​យក​ឯក​សារ​មក​វិញ​ អាច​នឹង​ជួប​ផល​វិ​បាក​ ច្រើន ​ព្រោះ​វា​ទាម​ទារ​ឲ្យ​មាន​អ្នក​ជំ​នាញ​ច្បាស់​លាស់​ក្នុង​បញ្ហា​នេះ​។

    ការ​កើន​ឡើង​នៃ​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​តាម​រយៈ​មេ​រោគ​ចាប់​ជំរិត ​Ransomware ​បាន​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​អង្គ​ភាព​ជា​ច្រើន​នៅ​លើ​ពិ​ភព​លោក​។​ អង្គ​ភាព​ជា​ច្រើន​បាន​បញ្ជា​ទិញ​ឧ​ប​ករណ៍​សុ​វត្តិ​ភាព​កាន់​តែ​ច្រើន ​និង​បណ្តុះ​បណ្តាល​ដើម្បី​ទ​ទួល​ការ​យល់​ដឹង​អំ​ពី​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​តាម​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​។​ ប៉ុន្តែ​HACKER​ក៏​បាន​ពង្រឹង​ស​មត្ថ​ភាព​ដើម្បី​កេង​ចំនេញ​ពី​ភាព​ទន់​ខ្សោយ ​និងតម្លើង​នូវ​ហេ​ដ្ឋា​រ​ច​នា​សម្ព័ន្ធ​ទំ​នើប​ ដើម្បី​ធ្វើឱ្យ​ការ​វាយ​ប្រហារ​របស់​ពួក​គេ​កាន់​តែ​មាន​ប្រ​សិទ្ធ​ភាព​ជាង​មុន​ទៅ​ទៀត​។

    នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២០២០ ​មាន​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​ចំនួន​៣០៦,៦​លាន ​នៅ​លើ​ពិ​ភព​លោក ​ដែល​កើន​ឡើង​ចំ​នួន​៦២​ភាគ​រយ​ បើ​ប្រៀប​ធៀប​ពី​២០១៩​។ ​ជា​សរុប​អង្គ​ភាព​នី​មួយៗ​ដែល​រង​គ្រោះ ​បាន​បាត់បង់​ទឹក​ប្រាក់​សរុប​ចំនួន ​២២១,០០០​ដុល្លារ​ជា​មធ្យម​។

    យើង​បាន​ឃើញ​ព្រឹ​ត្តិ​ការ​ដ៏​អា​ក្រក់​បំ​ផុត​មួយ​នៃ​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​តាម​រយៈ​មេ​រោគ​ចាប់​ជំរិត​Ransomware ​នៅ​ក្នុង​ខែ​ឧ​ស​ភា​នេះ​ នៅ​ពេល​ដែល​ក្រុម​ HACKER ​ពី​ប្រ​ទេស​រុស្សី​ហៅ​ថា​DarkSide​ បាន​វាយ​ប្រ​ហារ​ក្រុម​ហ៊ុន​អា​ជី​វ​កម្ម​បំ​ពង់​ប្រេង ​COLONIAL​។ ​ជា​លទ្ធផល​ COLONIAL ​បាន​បិទ​ប្រ​តិ​បត្តិ​ការ​ផ្គត់​ផ្គង់​ប្រេង​សាំង​ភ្លាមៗ ​ដែល​ធ្វើ​មាន​កង្វះ​ខាត​ប្រេង​នៅ​ឆ្នេរ​សមុទ្យ​ខាង​កើត​នៃ​ស​ហ​រដ្ឋ​អា​មេ​រិក​។ បើ​យោង​តាម​ក្រុម​ហ៊ុន​បច្ចេក​វិទ្យា​របស់​ស​ហ​រដ្ឋ​អា​មេ​រិក​ឈ្មោះ​កា​សេ​យ៉ា​(KASEYA)​អង្គ​ភាព​ពី​៨០០​ទៅ​១៥០០​នៅ​ជុំ​វិញ​ពិ​ភព​លោក ​ត្រូវ​បាន​វាយ​ប្រហារ​​ដោយ​មេ​រោគ​Ransomware​។ ​KASEYA​ គឺ​ជា​ក្រុម​ហ៊ុន​មួយ​ដែល​ផ្គត់​ផ្គង់​សូស​ហ្វែរ​(Software)​ទៅ​កាន់​ហាង​លក់​ឧ​ប​ករណ៍​ប​ច្ចេក​វិទ្យា​ជា​ច្រើន​នៅ​ជុំ​វិញ​ពិ​ភព​លោក​។ ​ឧ​ប​ករណ៍​មួយ​ដែល​ចែក​ចាយ​ដោយ​KASEYA ​ទៅទ្វីប​ទាំង​៥ ​ត្រូវ​បាន​ពួក​HACKER ​វាយ​ប្រហារ​។ ​ទោះ​បី​ជា​អ្នក​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ភាគ​ច្រើន​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​តិច​តួច​ក៏​ដោយ ​ការ​រំ​ខាន​នេះ ​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាប់​អារម្មណ៍​កាន់​តែ​ខ្លាំង​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ស៊ុយ​អែត ​ដែល​ផ្សារ​ទំ​នើប​រាប់​រយ​ត្រូវ​បាន​បិទ ​និងនៅ​ប្រ​ទេស​ញូវ​ហ្សឺ​ឡែន ​ដែល​សា​លា​រៀន ​និង​សា​លា​មត្តេយ្យ​ជា​ច្រើន​មិន​អាចដំ​ណើរ​ការតាមប្រ​ព័ន្ធ​អន​ឡាញ​បាន​។​ក្រុម ​HACKER ​បាន​អះ​អាង​ទ​ទួល​ខុស​ត្រូវ​ចំ​ពោះ​ការ​រំ​លោភបំពាន​នេះ ​ហើយបាន​ទាម​ទារ​ទឹក​ប្រាក់​ចំនួន​៧០​លាន​ដុល្លារ​ ដើម្បី​ស្តារ​ទិន្ន​ន័យ​អា​ជីវ​កម្ម​ដែល​រង​ផល​ប៉ះ​ពាល់​ទាំង​អស់នោះ​។

    ថ្មីៗ​នេះ​ក្រ​សួង​ប្រៃ​ស​ណីយ៍ ​និង​ទូរ​គ​ម​នា​គមន៍​កម្ពុជា​បានជូនដំណឹង និងណែនាំនូវ​វិ​ធាន​ការ​បង្ការ​ប្រ​ឆាំងនឹង​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​ពី​មេ​រោគ​ចាប់​ជំ​រិត​ពី​ក្រុម​ចោរព័ត៌មានវិទ្យាអន្តរ​ជាតិ ​ដែល​បាន​បង្ក​ការ​គំ​រាម​កំ​ហែង​យ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់​ស្ថា​ប័ន​រដ្ឋ​ វិ​ស័យ​ឯក​ជន ​និង​បុគ្គល​ទូ​ទាំង​ពិ​ភព​លោក​ និង​នៅ​កម្ពុជា​។​

    ក្រ​សួង​បាន​ពន្យល់​ជន​រង​គ្រោះ​ដោយ​សារ​ការ​វាយ​ប្រ​ហារ​នេះ​ថា ​ជន​ខិល​ខូច​ទាំង​នោះ​ត្រូវ​ការ​រូ​បិយ​ប័ណ្ណ​ឌី​ជី​ថល ​ដូច​ជា​BITCOIN​ជា​ដើម​ ដើម្បី​ទ​ទួល​បាន​ទិន្ន​ន័យ ​និង​ឯក​សារ​មក​វិញ​។ ​ឆ្លើយ​តប​នឹង​បញ្ហា​នេះ​ក្រ​សួង​បាន​ណែ​នាំ​ឲ្យ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​នូវ ​Software ​ដែល​មាន​អា​ជ្ញា​ប័ណ្ណ​ ហើយ​ចៀស​វាង​ទាញ​យក​កម្ម​វិ​ធី​ពី​អ៊ីន​ធឺ​ណិត​ដែល​មិន​មាន​ប្រ​ភព​ច្បាស់​លាស់​។ ​ពួក​គេ​ក៏​ត្រូវ​តែ​ធ្វើ​ប​ច្ចុ​ប្ប​ន្ន​ភាព​កម្ម​វិ​ធី​នៅ​លើ​កុំ​ព្យូទ័រ​ និង​ឧ​ប​ករណ៍​អេ​ឡិច​ត្រូ​ណិច​របស់​ពួក​គេ​ឲ្យ​បាន​ទៀង​ទាត់ ​និង​តម្លើងកម្ម​វិ​ធី​កម្ចាត់​មេ​រោគ ​ហើយ​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​ឲ្យ​បាន​ទៀង​ទាត់​។ ​ក្រ​សួង​ក៏​បាន​ណែ​នាំ​ឲ្យ​អ្នក​រាល់​គ្នា​ប្រុង​ប្រ​យ័ត្ន​ខ្ពស់​ មុននឹងចុច​លើ​តំ​ណ​ភ្ជាប់​ណា​មួយ ​ឬ​បើក​ឯក​សារ​ភ្ជាប់​ក្នុង​អ៊ី​មែល ត្រូវ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់​ថា​អ្នក​ផ្ញើ​អាច​ទុក​ចិត្ត​បាន​។​មនុស្ស​គ្រប់​គ្នា​គួរ​តែ​ធ្វើ​ការ​បម្រុង​ទុក​រាល់​ទិ​ន្ន​ន័យ​របស់​ពួក​គេ​ជា​ប្រ​ចាំ​ ហើយ​រក្សា​ទុក​វា​ទាំង​នៅ​អន​ឡាញ​និង​ឧ​ប​ករណ៍​ផ្ទុក​ទិន្ន​ន័យ ផ្សេងៗ​​ជា​ដើម​។

    ប្រភពៈ