Author: DigitalHub

  • បើ​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​របស់​អ្នក​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច (Hack) តើ​ត្រូវ​យក​មក​វិញ​ដោយ​របៀប​ណា?

    បើ​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​របស់​អ្នក​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច (Hack) តើ​ត្រូវ​យក​មក​វិញ​ដោយ​របៀប​ណា?

    ខាង​ក្រោម​នេះ ​ជា​ករណី​ដែល​បាន​កើត​ឡើង​ជាក់​ស្តែង​ទៅ​កាន់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ម្នាក់ ដែល​គណនី​របស់​គាត់​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច​ចូល​ប្រើ  បន្ទាប់​មក​ធ្វើការ​ប្តូរ​ពាក្យ​សម្ងាត់ ​អាស័យ​ដ្ឋាន​អ៊ីមែល និង​លេខ​ទូរស័ព្ទ​នៅ​លើ​គណនី​នោះ។

    សូម​បញ្ជាក់​ថា ទោះ​បី​ជា​ក្រុម​ចោរ​អ៊ីធឺណិត (Hacker) បាន​លួច​យក​គណនី​ហ្វេស​ប៊ុក​គណនី​ខាង​លើទៅ​គ្រប់​គ្រង  ហើយ​​បាន​ប្តូរ​អ៊ីមែល និង​លេខ​ទូរស័ព្ទ​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​ជន​រង​គ្រោះ នៅ​តែ​អាច​ចូល​ប្រើ​អ៊ីមែល​ចាស់ ដែល​របស់​គាត់​បាន  ព្រោះ​អ៊ីមែល​របស់​គាត់​មិន​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច​យក​នោះ​ទេ។ ខាង​ក្រោម​នេះ យើង​នឹង​បង្ហាញ​ជំហាន​បន្ត​បន្ទាប់ ពី​របៀប​ក្នុង​ការ​ស្រោច​ស្រង់​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​របស់​ជន​រង​គ្រោះ។

    ជំហានទី១៖ ចូល​ទៅ​កាន់ facebook.com/hacked បន្ទាប់​ចុច​លើ ប៊ូតុង My account is compromised

    ជំហានទី២៖ បន្ទាប់​មក អ្នក​នឹង​តម្រូវ​ឱ្យ​បំពេញ​ពាក្យ​សម្ងាត់ ដូច​បង្ហាញ​ក្នុង​រូប​ខាង​ក្រោម

    – សូម​ធ្វើ​ការ​បញ្ចូល​ពាក្យ​សម្ងាត់​ចាស់​របស់​អ្នក ក្នុង​ប្រអប់ Current or old password
    – បន្ទាប់​មក​ចុច​លើ​ប៊ូតុង Continue

    ជំហានទី៣៖ ហ្វេស​ប៊ុក​នឹង​លោត​ផ្ទាំង​មួយ​ទៀត ប្រាប់​អ្នក​ថា​ ហ្វេស​ប៊ុក​កំណត់​ដឹង​ថា ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​អ្នក​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច​យក​ ហើយ​ពាក្យ​សម្ងាត់​របស់​អ្នក ត្រូវ​បាន​ប្តូរ​ថ្មី​កាល​ពី ២​ម៉ោង​មុន
    ដូច្នេះ អ្នក​ត្រូវ​ចុច​លើ ប៊ូតុង Secure My Account ដូច​បង្ហាញ​ក្នុង​រូប​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី៤៖ ហ្វេស​ប៊ុក នឹង​បង្ហាញ​ផ្ទាំង​មួយ​ទៀត ប្រាប់​អ្នក​ថា ពួក​គេ​នឹង​ផ្ញើ​លេខ​កូដ​ ទៅ​កាន់​អ៊ីមែល​របស់​អ្នក។ ក្នុង​ករណី​នេះ ​អ៊ីមែល​នោះ​ផ្តើម​ឡើង​ដោយ​អក្សរ អេស s បញ្ចប់​ដោយ​លេខសូន្យ និង​ផ្តើម​ដោយ​អក្សរ​អូ o បន្ទាប់​ពី​សញ្ញា @ (s**************0@o******.com)។ សញ្ញា * តំណាង​ឱ្យ​តួ​អក្សរ​មួយៗ ដែល​នេះ​មិន​មែន​របស់​ជន​រង​គ្រោះ​ទេ វា​ជា​អ៊ីមែល​ថ្មី​របស់​ក្រុម​ចោរ ដែល​ពួក​គេ​ទើប​នឹង​បាន​ប្តូរ។

    បើ​អ្នក​ប្រាកដ​ថា នេះ​មិន​មែន​ជា​អ៊ីមែល​របស់​អ្នក​ សូម​ចុច​លើ​ប៊ូតុង Try another way ដូច​រូប​បង្ហាញ​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី៥៖ បន្ទាប់​មក អ្នក​នឹង​ឃើញ​ផ្ទាំង​មួយ​ទៀត ដែល​ផ្ទាំង​ថ្មី​នេះ ផ្តល់​ជម្រើស​មួយ​បន្ថែម​ទៀត គឺ​ឱ្យ​អ្នក​បញ្ចូល​ពាក្យ​សម្ងាត់​របស់​អ្នក​ចូល (Enter password to login) ប៉ុន្តែ​ពាក្យ​សម្ងាត់​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​ជន​រង​គ្រោះ ត្រូវ​បាន​ផ្លាស់​ប្តូរ​ដោយ​ក្រុម​ចោរ​ទាំង​នោះ​រួច​ទៅ​ហើយ ដូច​នេះ យើង​មិន​អាច​ប្រើ​ជម្រើស​ថ្មី​នេះ​បាន​ទេ។

    សូម​ចុច​លើ No longer have access to these ដូច​បង្ហាញ​ក្នុង​រូប​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី៦៖ បន្ទាប់​មក​ហ្វេស​ប៊ុក​នឹង​បង្ហាញ​ផ្ទាំង​ថ្មី​មួយ​ទៀត ដែល​ផ្ទាំង​នេះ នឹង​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​បញ្ចូល​អ៊ីមែល​ថ្មី​បាន​។ សូម​បញ្ជាក់​ថា ​អ៊ីមែល​ថ្មី​ដែល​អ្នក​នឹង​បញ្ចូល​នេះ ជា​អ៊ីមែល​ដែល​មិន​ធ្លាប់​យក​ទៅ​ចុះ​ឈ្មោះ​ប្រើ​ជា​មួយ​គណនី​ហ្វេស​ប៊ុក​ណា​មួយ​នោះ​ទេ។

    សូម​ធ្វើ​តាម​ការ​ណែ​នាំ​តាម​ផ្ទាំង​ថ្មី​នេះ ដោយ​ចុច​លើ​ប៊ូតុង Start ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី៧៖ ដូច​អ្វី​ដែល​យើង​បាន​លើក​ឡើង​ខាង​លើ អ្នក​នឹង​តម្រូវ​ឱ្យ​បញ្ចូល​អ៊ីមែល​ថ្មី​មួយ ដែល​អ៊ីមែល​នេះ មិន​ធ្លាប់​ប្រើ​ជា​មួយ​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​ណា​ផ្សេង​ទេ។

    បន្ទាប់​ពី​អ្នក​បញ្ចូល​អ៊ីមែល​ថ្មី ហ្វេស​ប៊ុក​នឹង​ផ្ញើ​លេខ​កូដ ទៅ​កាន់​អ៊ីមែល​នោះ ដូច្នេះ​អ្នក​ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា អ្នក​មាន​សិទ្ធិ​គ្រប់​គ្រង​ និង​អាច​បើក​មើល​អ៊ីមែល​នោះ​បាន។

    សូម​បញ្ចូល​អ៊ីមែល​ថ្មី​របស់​អ្នក​ក្នុង​ប្រអប់ New email > បន្ទាប់​មក​ចុច​លើ​ប៊ូតុង Get code ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី៨៖ បន្ទាប់ ហ្វេស​ប៊ុក​តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​បញ្ជាក់​ថា គណនី​ដែល​អ្នក​កំពុង​តែ​ព្យាយាម​យក​មក​វិញ​នេះ ជា​គណនី​របស់​អ្នក​ពិត​ប្រាកដ​មែន​។ ដើម្បី​បញ្ជាក់​អត្តសញ្ញាណ​នេះ ហ្វេស​ប៊ុក​ផ្តល់​ឱ្យ​អ្នក​នូវ​ជម្រើស​២​គឺ៖

    • ជម្រើស​ទី​១ (Send code to old phone or email): ហ្វេស​ប៊ុក​នឹង​ផ្ញើ​លេខ​កូដ​ទៅ​កាន់ អ៊ីមែល ឬ​លេខ​ទូរស័ព្ទ​ចាស់ ដែល​អ្នក​បាន​ប្រើ​ជា​មួយ​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​អ្នក​នៅ​ពេល​មុន គឺ​មុន​ពេល​ដែល​ក្រុម​ចោរ ប្តូរ​ព័ត៌មាន​ទាំង​នោះ។

    ជម្រើស​ទី​២ (Upload ID): អ្នក​ត្រូវ​ផ្ញើ​អត្តសញ្ញាណ​ប័ណ្ណ ឬ​លិខិត​ឆ្លង​ដែន ជា​ដើម​ទៅ​ឱ្យ​ហ្វេស​ប៊ុក ដើម្បី​ឱ្យ​ហ្វេសប៊ុក​ធ្វើ​ការ​ផ្ទៀង​ផ្ទាត់ ថា​គណនី​នេះ ជា​គណនី​ពិត​ប្រាកដ​របស់​អ្នក​មែន។

    សូម​មើល​រូប​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី៩៖ បន្ទាប់​ពី​ជន​រង​គ្រោះ​ជ្រើស​រើស​ជម្រើស​នេះ ហ្វេស​ប៊ុក​នឹង​បង្ហាញ​ព័ត៌​មាន​លេខ​ទូរស័ព្ទ និង​អ៊ីមែល​ ដែល​អ្នក​ធ្លាប់​បាន​ប្រើ​ពីមុន​។ ករណី​នេះ​ ជន​រង​គ្រោះ​បាន​ប្រើ​លេខ​ទូរស័ព្ទ​ចំនួន​២​ប្រព័ន្ធ និង​អាស័យ​ដ្ឋាន​អ៊ីមែល​មួយ។​ ជន​រង​គ្រោះ ​បញ្ជាក់​ថា​ លេខ​ទូរស័ព្ទ ​និង​អ៊ីមែល​ដែល​បាន​បង្ហាញ​ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម ពិត​ជា​លេខ​ទូស័ព្ទ និង​អ៊ីមែល​របស់​គាត់​មែន។
    ​គាត់​ជ្រើស​រើស​យក​ជម្រើស​ទី​មួយ ដោយ​សារ​លេខ​ទូរស័ព្ទ​នេះ​ កំពុង​នៅ​ជាប់​នឹង​គាត់​ស្រាប់ បន្ទាប់​មក​ចុច​លើ​ប៊ូតុង Next ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម។

    ជំហានទី១០៖ ហ្វេសប៊ុក នឹង​បង្ហាញ​ផ្ទាំង​ថ្មី​មួយ​ទៀត បញ្ជាក់​ថា​ពួក​គេ​បាន​ផ្ញើ​លេខ​កូដ ទៅ​កាន់​អាស័យ​ដ្ឋាន​អ៊ីមែល​ថ្មី ដែល​អ្នក​បានបំពេញ​ក្នុង​ជំហាន​ទី៦ ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម។ សូម​ទៅ​ពិនិត្យ​មើល​លេខ​កូដ​ពី​ក្នុង អ៊ីមែល នោះ ប្រសិន​បើ​អ្នក​រក​មិន​ឃើញ​លេខ​កូដ​នៅ​ក្នុង ​ប្រអប់​សារ ឬ inbox សូម​ស្វែង​រក​នៅ​ក្នុង folder ផ្សេង​ដូច​ជា​នៅ​ក្នុង spam ជា​ដើម។

    ជំហានទី១១៖ បន្ទាប់​ពី​អ្នក​បំពេញ​លេខ​កូដ​រួច​ហើយ អ្នក​នឹង​ទទួល​បាន​អ៊ីមែល​មួយ​ទៀត​ពី​ហ្វេសប៊ុក តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​ធ្វើ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ពាក្យ​សម្ងាត់​ថ្មី។ សូម​ទៅ​ពិនិត្យ​មើល​អ៊ីមែល​របស់​អ្នក​ម្តង​ទៀត និង​ចុច​លើ ប៊ូតុង Reset password ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម​ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ពាក្យ​សម្ងាត់ ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​អ្នក។

    ជំហានទី១២៖ ចុង​ក្រោយ អ្នក​នឹង​ទទួល​បាន​សារ មួយ​ទៀត​បញ្ជាក់​ពី​ទីតាំង​ដែល ចូល​ប្រើ ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​អ្នក។ ករណី​នេះ​ ទី​តាំង​របស់​ជន​រង​គ្រោះ​គឺ នៅ​ក្រុង​ព្រះ​សីហនុ (Sihanoukville (city), Cambodia)។ សូម​ចុច​លើ ប៊ូតុង This was me ដូច​រូប​ខាង​ក្រោម ដើម្បី​បញ្ជាក់​ថា ពិត​ជា​អ្នក​មែន។ បន្ទាប់​ពី​នេះ ជន​រង​គ្រោះ​ អាច​យក​គណនី​ហ្វេសប៊ុក​របស់​គាត់​មក​ប្រើ​វិញ​បាន​ហើយ។

    វិធី​សាស្រ្ត​ដ៏​ល្អ ដើម្បី​ការ​ពារ​គណនី​ហ្វេស​ប៊ុក​ពី​ការ​វាយ​ប្រហារ ឬ​លួច​យក​ពី​ក្រុម​ចោរ​លើ​អ៊ីន​ធឺណិត ឬ​ពី​ជន​ណា​មួយ​ គឺ​ការ​បើក​មុខ​ងារ​សុវត្ថិភាព​ការ​ពារ​ពីរ​ជាន់ ឬ Two-Factor Authentication (2FA)។ សូម​បើក​មុខ​ងារ​នេះ ដើម្បី​ការ​ពារ​គណនី​ហ្វេស​ប៊ុក​របស់​អ្នក។

    មើល​ពី​របៀប​ក្នុង​ការ​បើក​មុខ​ងារ Two-Factor Authentication (2FA) នៅ​លើ​ហ្វេស​ប៊ុក។

    ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​ថ្ងៃ​ទី០៧ ខែ​សីហា ឆ្នាំ២០២៣

    ចុចទីនេះ ដើម្បីទាញយកអត្ថបទនេះ​ជា PDF

  • កម្ម​វិ​ធី​ X ​ដែល​ពី​មុន​ហៅ​ថា ​Twitter ​ប្តឹង​ទៅ​អង្គ​ការ​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ការ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​បញ្ហា​ព័ត៌​មាន​មិន​ពិត

    កម្ម​វិ​ធី​ X ​ដែល​ពី​មុន​ហៅ​ថា ​Twitter ​ប្តឹង​ទៅ​អង្គ​ការ​មួយ​ដែល​ធ្វើ​ការ​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​បញ្ហា​ព័ត៌​មាន​មិន​ពិត

    រូបភាព៖ Jaap Arriens | Nurphoto | Getty Images

    ក្រុម​ហ៊ុន ​X​Corp.​បាន​ចោទ​ប្រ​កាន់​ថា ​CCDH​ បាន​ធ្វើ​ “ការ​អះ​អាង​មិន​ពិត​ឬ​បំ​ភាន់​អំ​ពី ​Twitter​”​ ក្នុង​ចេត​នា ​”​ដើម្បី​ជំ​រុញ​អ្នក​ផ្សាយ​ពា​ណិជ្ជ​កម្ម​ចេញ​ពី ​Twitter ​ដោយ​ការ​ជេរ​ប្រ​មាថ​ក្រុម​ហ៊ុន​ និង​ម្ចាស់​គឺ​លោក​ Elon​ Musk ​ផ្ទាល់​”។

    ​ក្នុង​ខែ​កក្កដា​នេះ ​Elon ​Musk​ បាន​និ​យាយ​ថា​ លំ​ហូរ​សាច់​ប្រាក់​របស់ ​X​ នៅ​តែ​អ​វិជ្ជ​មាន ​ចំ​ពេល​ដែល​មាន​ការ​ធ្លាក់​ចុះ​ជិត​ 50% ​នៃ​ប្រាក់​ចំ​ណូល​ពី​ការ​ផ្សាយ​ពា​ណិជ្ជ​កម្ម​។

    ​បណ្តឹង​ពី  ​X​ បាន​កើត​មាន​ឡើង​នៅ​ពេល ​CCDH ​ចេញ​របាយ​ការណ៍​ស្រាវ​ជ្រាវ​មួយ​ដែល​រក​ឃើញ​ថា​ក្រុម​ហ៊ុន ​X​Corp. ​បាន​ប​រា​ជ័យ​ប្រ​មាណ​៩៩%​ក្នុង​ការ​ប្រ​ឆាំង​ពី​បញ្ហា​ការ​ស្អប់​ខ្ពើម​ដែល​កើត​មាន​នៅ​លើ​បណ្តាញ​សង្គម​មួយ​នេះ​។

    ​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ ​CCDH ​ផ្សេង​ទៀត​បាន​រក​ឃើញ​ថា  ​ក្រុម​ហ៊ុន​X​Corp.​ បាន​ប​រា​ជ័យ​ប្រ​ហែល​៨៩%​  លើ​បញ្ហា​ការ​ស្អប់​ខ្ពើម​ប្រ​ឆាំង​នឹង​សាសន៍​ជ្វីស​និង​៩៧%​ទៀត​នៃ​ពាក្យ​ស្អប់​លើ​អ្នក​កាន់​សា​ស​នា​មូ​ស្លីម​។

    ​នៅ​ក្នុង​ការ​ចេញ​ផ្សាយ​មួយ​របស់​លោក​ Imran​ Ahmed​ នា​យក​ប្រ​តិ​បត្តិ ​នៃ ​CCDH​ បាន​និ​យាយ​ថា ​ស​កម្ម​ភាព​របស់ ​Musk​ ព្យាយាម ​”បំ​បិទ​មាត់​ការ​រិះ​គន់​ដោយ​ស្មោះ​ត្រង់ ​និង​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​ឯក​រាជ្យ​”។

    ប្រភព៖ cnbc.com

  • Apple​ចូល​រួម​ប្រ​ឆាំង​ចំ​ពោះ​ការ​ស្កេន​កម្ម​វិ​ធី​សារ​ដែល​បាន​អ៊ីន​គ្រីប​នៅ​ប្រ​ទេស​អង់​គ្លេស​

    Apple​ចូល​រួម​ប្រ​ឆាំង​ចំ​ពោះ​ការ​ស្កេន​កម្ម​វិ​ធី​សារ​ដែល​បាន​អ៊ីន​គ្រីប​នៅ​ប្រ​ទេស​អង់​គ្លេស​

    Photo by Sajad Nori on Unsplash

    អង្គ​ការ ​និង​អ្នក​ជំ​នាញ​ប​ច្ចេក​វិ​ទ្យា​ចំ​នួន​80 ​បាន​សរ​សេរ​ទៅ​កាន់​រដ្ឋ​មន្ត្រី​ក្រ​សួង​ប​ច្ចេក​វិទ្យា​ ​Chloe ​Smith ដោយ​ជំ​រុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​គិត​ឡើង​វិញ​ជុំ​វិញ​បញ្ហា​ច្បាប់​មួយ​នេះ​។

    ​Apple ​បាន​ប្រាប់ ​BBC​ថា ​ច្បាប់​នេះ​គួរ​តែ​ត្រូវ​បាន​កែ​ប្រែ​ដើម្បី​ការ​ពារ​ប​ច្ចេក​វិ​ទ្យាកូដនីយ​កម្ម ឬ​អ៊ីន​គ្រីប​សិន​។ រដ្ឋា​ភិ​បាល​និ​យាយ​ថា ​ក្រុម​ហ៊ុន​នា​នា​ត្រូវ​តែ​ទប់​ស្កាត់​ការ​រំ​លោភ​បំ​ពាន​លើ​កុ​មារ ​នៅ​លើ​បណ្តាញ​របស់​ពួក​គេ​។

    End-to-end encryption​(E2EE) ​គឺ​ជា​ប​ច្ចេក​វិ​ទ្យា​សុវត្ថិភាពដែលធ្វើកូដនីយកម្ម ឬអ៊ីនគ្រីបរាល់មាតិកានៅលើអ៊ីនធឺណិត។ មុខងារនេះ អាចធានាថា​ គ្មាន​ជនផ្សេង ឬជនទី៣ ក្រៅពីអ្នកផ្ញើសារ​ និងអ្នកទទួលសារអាច​បើក​មើល ​ឬ​អាន​សារ​នោះ​បាន​ទេ សូម្បីតែក្រុមហ៊ុន​ដែលបង្កើតកម្មវិធី ឬភ្ញាក់ងាររដ្ឋាភិបាលក៏មិនអាចបើកមើលសារនោះបានដែរ។

    ប៉ូ​លីស​រដ្ឋា​ភិ​បាល ​និង​អ​ង្គ​ការ​ស​ប្បុរ​ស​ធម៌​ការ​ពារ​កុ​មារ ​ដែល​មាន​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​​មួយ​ចំ​នួន​បាន​និ​យាយ​ថា​កម្ម​វិ​ធី​ដូច​ជា ​WhatsApp ​និង ​iMessage​ ​​​របស់​ Apple ​បានរា​រាំង​ការ​អ​នុ​វត្ត​ច្បាប់ ​និង​ក្រុម​ហ៊ុន​ខ្លួន​ឯង​ពី​ការ​កំ​ណត់​អ​ត្ត​
    ស​ញ្ញា​ណ​ ការ​ចែក​រំ​លែក​មា​តិ​កា ​ដែល​មាន​ភាព​រំ​លោភ​បំ​ពាន​ផ្លូវ​ភេទ​កុ​មារ​។ ប៉ុន្តែ​នៅ​ក្នុង​សេ​ច​ក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​មួយ ​Apple ​បាន​និ​យាយ​ថា​ “(មុខងារកូដនីយកម្ម End-to-End Encryption) ​មាន​ស​មត្ថ​ភាព​ខ្ពស់ និងមានសារសំ​ខាន់ក្នុង​ការ ការ​ពារ​ឯក​ជន​ភាព​របស់​អ្នក​សារ​ព័ត៌​មាន ​ស​កម្ម​ជន​សិ​ទ្ធិ​ម​នុស្ស​ និង​អ្នក​ការ​ទូតជាដើម​។

    “វា​ក៏​ជួយ​ពល​រដ្ឋ​ ក្នុងការ​ការ​ពារ​ខ្លួន​ពី​ការ​ឃ្លាំ​មើល ​ការ​លួច​អ​ត្ត​ស​ញ្ញាណ ​ការ​ក្លែង​បន្លំ ​និង​ការ​បំ​ពាន​ទិន្ន​ន័យ​ផង​ដែរ​។ ​សុ​វត្ថិ​ភាព​លើ​ប្រ​ព័ន្ធ​អន​ឡាញ​ (Online​​ Safety ​Bill) ​បង្ក​ការ​គំ​រាម​កំ​ហែង​យ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ ​ដល់​ការ​ការ​ពារ​នេះ​ ហើយ​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​ពល​រដ្ឋ​ចក្រ​ភព​អង់​គ្លេស​ ប្រ​ឈម​នឹង​ហា​និ​ភ័យ​កាន់​តែ​ច្រើន​។

    “Apple​ ជំ​រុញ​ឱ្យ​រដ្ឋា​ភិ​បាល ​ធ្វើ​វិ​សោ​ធ​ន​កម្ម​ច្បាប់​នេះ​ ដើម្បី​ការ​ពារ​ការ​មុខងារសុវត្ថិភាព E2EE ​ដើម្បី​ជា​ប្រ​យោជន៍ ​ស​ម្រាប់​ទាំង​អស់​គ្នា​”។ ប៉ុន្តែ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​បាន​ប្រាប់​ BBC​ថា ​”​ក្រុម​ហ៊ុន​អាចប្រើ​មុខងារ(E2EE) នេះ​បាន ប្រ​សិន​បើ​ពួក​គេ​អាច​ទប់​ស្កាត់​ការ​រំ​លោភ​ផ្លូវ​ភេទ​កុ​មារ​ដ៏​គួរ​ឱ្យ​ស្អប់​ខ្ពើម ​នៅ​លើ​បណ្តាញ​របស់​ពួក​គេ​បាន​។

    Signal​ និង ​WhatsApp ​បាន​ប្រាប់ ​BBC ​ថា​ពួក​គេ​នឹង​ប​ដិ​សេធ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឱ្យ​ឯក​ជន​ភាព​នៃ​កម្ម​វិ​ធី​របស់​ពួក​គេ​ភាព​ទន់​ខ្សោយ​។

    លិ​ខិត​ដែល​ចុះ​ហត្ថ​លេ​ខា​ដោយ​អង្គ​ការ​សង្គម​ស៊ី​វិល​ជាតិ ​និង​អន្តរ​ជាតិ​ជាង ​80​ស្ថា​ប័ន ​បាន​បញ្ជាក់​ថា​ “ចក្រ​ភព​អង់​គ្លេស​អាច​នឹង​ក្លាយ​ជា​ប្រ​ទេស​ប្រ​ជា​ធិប​តេយ្យ​សេ​រី​ដំ​បូង​គេ ​ដែល​ទាម​ទារ​ឱ្យ​មាន​ការ​ស្កេន​ជា​ប្រ​ចាំ​នូវ​សារ​របស់​ប្រ​ជា​ជន ​រួម​ទាំង​ការ​ជ​ជែក​ដែល​ត្រូវ​បាន​ធា​នា​ដោយ​ប​ច្ចេក​វិ​ទ្យា​អ៊ីន​គ្រីប​សិន​។

    អ្នក​រិះគន់​និយាយ​ថា នេះ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ភាព​ឯកជន​នៃ​សារ​ជា​មូលដ្ឋាន។

    https://www.bbc.co.uk/news/technology-66028773

  • Threads បណ្តាញ​សង្គម​ថ្មី​របស់ Meta ​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរ​ការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ 6​ ខែកក្កដា​ ចំពេល​ដែល Twitter របស់ Elon Musk មាន​ការ​រិះគន់​ខ្លាំង

    Threads បណ្តាញ​សង្គម​ថ្មី​របស់ Meta ​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរ​ការ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​ 6​ ខែកក្កដា​ ចំពេល​ដែល Twitter របស់ Elon Musk មាន​ការ​រិះគន់​ខ្លាំង

    រូបភាពៈ Bild: Ascannio / Shutterstock.com

    Threads គឺ​ជា​កម្មវិធី​បណ្តាញ​សង្គម​មួយ ដែល​ផ្តោត​មាតិកា​ជា​អក្សរ ដូច Twitter ដែរ។ អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​អាច​ភ្ជាប់​គណនី ​និង​ចុះ​ឈ្មោះ​ប្រើ​កម្មវិធី​ថ្មី​នេះ​តាមរយៈ​គណនី Instagram របស់​ពួក​គេ​បាន ហើយ​ពួក​គេ​ក៏​អាច​ធ្វើ​ការ​ភ្ជាប់​​ទំនាក់​ទំនងជា​មួយ​មិត្តភ័ក្តិ​ដែល​ពួក​មាន​ស្រាប់​នៅ​លើ Instagram របស់​ពួក​គេ​បាន​ផង​ដែរ។  

    មុខងារ​របស់ Threads ស្រដៀង​គ្នា​ទៅ​នឹង Twitter ដែរ ដូច​ដែល​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​អាច​ធ្វើ​ការ​បង្ហោះ​សារ​ឡើង​វិញ (reposting) ​ អាច​ចុច​ចូល​ចិត្ត (like) និង​អាច​កំណត់ ថា​តើ​អ្នក​ណា​ខ្លះ​អាច ឬ​មិន​អាច​ឆ្លើយ​តប (reply) ទៅ​នឹង​អ្វី​ដែល​ពួកគេ​បាន​បង្ហោះ។ កម្មវិធី​នេះ​ក៏​មាន​បញ្ជី មិត្ត​ជិត​ស្និទ្ធ (close friends) ដែល​ផ្តល់​ជម្រើស​ឱ្យ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ចែក​រំលែក​ការ​បង្ហោះ​របស់​ពួក​គេ តែ​ជា​មួយ​ក្រុម​មនុស្ស​ដែល​ពួក​គេ​បាន​ជ្រើស​រើស។

    Meta និង​កម្មវិធី​បណ្តាញ​សង្គម​ថ្មី​ផ្សេង​ទៀត​ដូច​ជា BlueSky ដែល​បង្កើត​ឡើង​ដោយ​អតីត​សហស្ថាបនិក​របស់ Twitter  និង Mastodon សុទ្ធ​តែ​ជា​កម្មវិធី​ថ្មី បង្កើត​ឡើង​ប្រកួត​ប្រជែង​នឹង Twitter ក្នុង​អំឡុង​ពេល Twitter មាន​បញ្ហា និង​មាន​ការ​រិះ​គន់​ជា​ច្រើន​ចាប់​តាំង​ពី Elon Musk បាន​ចូល​កាន់​កាប់​កាល​ពី​ចុង​ឆ្នាំ​មុន។

    កត្តា​មួយ​ដែល​អាច​ធ្វើ​ឱ្យ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ស្ទាក់​ស្ទើរ​ក្នុង​ការ​ប្តូរ​ទៅ​ប្រើ​កម្មវិធី​ថ្មី​របស់ Meta នេះ គឺ​បញ្ហា​ឯកជន​ភាព​ របស់​ពួកគេ។ Threads ប្រមូល​ទិន្នន័យ ច្រើន​ពី​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​បើ​ធៀប​នឹង​កម្មវិធី​ផ្សេង​ កម្មវិធី​នេះ​ប្រមូល​ ទិន្នន័យ​ទាក់​ទង​នឹង​សុខភាព (Health) ព័ត៌មាន​ហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Information) ព័ត៌មាន​ទំនាក់​ទំនង (Contact Information) ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ (Browsing History) ព័ត៌មាន​អំពី​ទី​តាំង (Location) និង​ព័ត៌មាន​អំពី​ការ​បញ្ជា​ទិញ​របស់​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ជា​ដើម។ល។

    ប្រៀប​ធៀប​នឹង BlueSky ពួក​គេ​ប្រមូល​តែ​ព័ត៌មាន​សំខាន់ៗ​ដូចជា ព័ត៌មាន​ទំនាក់​ទំនង (Contact Information) ព័ត៌មាន​អំពី​មាតិកា​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់ (User Content) និង​អត្តសញ្ញាណ​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់ (User Identification)។ ដោយ​ឡែក Twitter វិញ​ប្រមូល​ទិន្នន័យ​ពី​ការ​បញ្ជា​ទិញ (Purchase) ព័ត៌មាន​អំពី​ការ​ទំនាក់​ទំនង (Contact Information) ទីតាំង (Location) បញ្ជី​ទំនាក់​ទំនង និង​ប្រវត្តិ​នៃ​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ (Contact and Browsing History)

    ប្រភពៈ

    https://www.theguardian.com/technology/2023/jul/04/threads-app-instagram-twitter-competitor-meta-to-launch-rival

  • ឯក​សារ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​លេច​ធ្លាយ​បង្ហាញ​ថា​អេស្ប៉ាញ​ចង់​ហាម​ឃាត់​បច្ចេក​វិ​ទ្យា​អ៊ីន​គ្រីប​សិន

    ឯក​សារ​រដ្ឋា​ភិ​បាល​លេច​ធ្លាយ​បង្ហាញ​ថា​អេស្ប៉ាញ​ចង់​ហាម​ឃាត់​បច្ចេក​វិ​ទ្យា​អ៊ីន​គ្រីប​សិន

    Image by Gerd Altmann from Pixabay

    ឯកសារនេះជាការស្ទង់មតិរបស់ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប អំពីទស្សនៈរបស់ប្រទេសសមាជិកស្តីពីបទប្បញ្ញត្តិអ៊ីនគ្រីបសិន។ ច្បាប់ដែលបានស្នើឡើងនឹងតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាស្កេនមាតិកា រួមទាំងសាររបស់អ្នកប្រើប្រាស់ដើម្បីស្វែងរកមាតិការខុសច្បាប់នានា។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយសំណើរពី YlvaJohansson ដែលជាស្នងការសហភាពអឺរ៉ុបបានទទួលការរិះគន់ពីអ្នកបច្ចេកវិទ្យានិងអ្នកតស៊ូមតិលើបញ្ហាឯកជនភាពជាច្រើន។

    ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង២០ របស់សហភាពអឺរ៉ុបភាគច្រើនបាននិយាយថាពួកគេពេញចិត្តនឹងទម្រង់មួយចំនួននៃការស្កេនសារដែលបានអ៊ិនគ្រីប។ ជាក់ស្តែងអ្នកតំណាងជនជាតិអេស្ប៉ាញ បាននិយាយនៅក្នុងឯកសារថា”តាមទស្សនៈរបស់យើង វាជារឿងល្អណាស់ដែលយើងគួរតែមានច្បាប់ ដើម្បីធ្វើការគ្រប់គ្រងក្រុមហ៊ុនដែលអនុវត្តបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនគ្រីបសិន”។

    IvernaMcGowan អគ្គលេខាធិការនៃសាខាអឺរ៉ុប នៃមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាធិបតេយ្យនិងបច្ចេកវិទ្យាបាននិយាយថា”ការបំបែកបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនគ្រីបសិនសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នានឹងមិនត្រឹមតែមិនមានភាពសមាមាត្រតែប៉ុណ្ណោះទេ ហើយវានិងគ្មានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងការសម្រេចបាននូវគោលដៅដើម្បីការពារកុមារនោះទេ”។

    យោងតាមឯកសារបានបង្ហាញថា មានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសំណើរបស់ Johansson ក្នុងការស្កេនទំនាក់ទំនងឯកជនដែលបានអ៊ីនគ្រីបសម្រាប់មាតិកាខុសច្បាប់។ក្នុ ងចំណោមប្រទេសចំនួន ២០ ដែលរួមបញ្ចូលក្នុងឯកសារនោះមាន១៥ ប្រទេស បានសម្តែងការគាំទ្រចំពោះគំនិត នៃការស្កេនទំនាក់ទំនងដែលបានអ៊ីនគ្រីប។ មនុស្សជាច្រើនបានចាត់ទុកការស្កែនប្រភេទនេះថាជាឧបករណ៍ដ៏សំខាន់ដែលអាចឲ្យអាជ្ញាធរឈ្នះក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការរំលោភបំពានលើកុមារ។

    អ្នកជំនាញផ្នែកសន្តិសុខបាននិយាយថាការបំបែកបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនគ្រីបសិន នឹងធ្វើឱ្យខូចប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពទាំងមូលនៃបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនគ្រីបសិន។ ប្រសិនបើមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់មានវិធីក្នុងការដោះកូដសារនោះពួក Hacker ឬឧក្រិដ្ឋជន អាចទាញយក មធ្យោបាយមួយនោះក្នុងការបំផ្លាញប្រព័ន្ធសុវត្ថិភាពរបស់អ៊ីនគ្រីបសិនបានដូចគ្នា។

    ទោះបីជាមានការគាំទ្រក្នុងការបំបែកបច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនគ្រីបសិនពីប្រទេសមួយចំនួនក៏ដោយ ក៏ប្រទេសជាច្រើនក៏ហាក់ដូចជាគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងដល់បច្ចេកវិទ្យាអ៊ីនគ្រីបសិនផងដែរ។ ប្រទេសអ៊ីតាលីបានពណ៌នាសំណើរសម្រាប់ប្រព័ន្ធថ្មីមួយនេះថាមិនមានភាពសមាមាត្រទេ។

    ប្រភពៈ https://www.wired.com/story/europe-break-encryption-leaked-document-csa-law/#:~:text=Spain%20has%20advocated%20banning%20encryption,private%20messages%20for%20illegal%20content

  • សុវត្ថិភាព​លើ​ឧបករណ៍ – ការ​អ៊ីន​គ្រីប ឬ​ធ្វើ​កូដ​នីយកម្ម​ឧបករណ៍ (Device Encryption)

    សុវត្ថិភាព​លើ​ឧបករណ៍ – ការ​អ៊ីន​គ្រីប ឬ​ធ្វើ​កូដ​នីយកម្ម​ឧបករណ៍ (Device Encryption)

    Photo by Firmbee.com on Unsplash

    ហេតុអ្វី​បាន​ជា​ការ​អ៊ីន​គ្រីប ឬ​ការ​ធ្វើ​កូដនីយកម្ម​ឧបករណ៍​មាន​សារ​សំខាន់?

    នៅពេលដែលអ្នកអ៊ីនគ្រីបឧបករណ៍ (Encrypt Device) រាល់ទិន្នន័យដែលមាននៅក្នុងឧបករណ៍ និងគ្រប់កម្មវិធីដែលអ្នកបានតម្លើងចូលទៅក្នុងឧបករណ៍អ្នក នឹងត្រូវបានចាក់សោការពារឱ្យមានសុវត្ថិភាពខ្ពស់បំផុត គ្មានអ្នកណាម្នាក់អាចប្រើឧបករណ៍ ឬអាចលួចទិន្នន័យរបស់អ្នកបានទេ។

    ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នកមិនបានបើកមុខងារអ៊ីនគ្រីបឧបករណ៍នោះទេ នៅពេលណាដែលនរណាម្នាក់លួចឧបករណ៍របស់អ្នក រើសបានឧបករណ៍ដែលអ្នកបាត់ ឬលួចប្រើឧបករណ៍របស់អ្នក ពួកគេអាចចូលទៅមើលឯកសារ ចូលទៅមើលសារនៅក្នុងអ៊ីមែល ឬហ្វេសប៊ុកជាដើម និងអាចប្រើកម្មវិធីផ្សេងៗដែលមាននៅក្នុងឧបករណ៍របស់អ្នកបានយ៉ាងងាយស្រួល។
    កាន់តែអាក្រក់ជាងនេះទៅទៀត ប្រសិនបើឧបករណ៍អ្នកធ្លាក់ដល់ដៃជនខិលខួច ពួកគេអាចដំឡើងមេរោគដើម្បីតាមដានរាល់សកម្មភាពរបស់អ្នក និងធ្វើសកម្មភាពពីចម្ងាយដើម្បីគ្រប់គ្រង លួចទិន្នន័យ ដែលអាចនឹងបង្កហានិភ័យដល់អ្នកបាន។

    តើ​អ្នក​អាច​បើក​មុខងារ​អ៊ីនគ្រីប​ ឬ​ធ្វើ​កូដនីយកម្ម​ឧបករណ៍​ដោយ​របៀប​ណា?

    ទោះ​បី​ជា​មុខងារ​អ៊ីន​គ្រីប​ឧបករណ៍​នេះ បាន​បើក​ដំណើរ​ការ​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ​លើ​ទូរស័ព្ទ​ម៉ូដែល​ថ្មីៗ​មួយ​ចំនួន​ក៏​ដោយ ​ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​ទូស័ព្ទ​ម៉ូ​ដែល​ចាស់ និង​ទូរស័ព្ទ​ម៉ូ​ដែល​ខ្លះ មិន​បាន​បើក​ឱ្យ​ដំណើរ​មុខងារ​នេះ​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ​នោះ​ទេ ដើម្បី​ឱ្យ​ប្រាក​ដក អ្នក​ត្រូវ​តែ​ចូល​ទៅ​ត្រួត​ពិនិត្យ​លើ​ទូរស័ព្ទ​នោះ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង។ ដោយ​ឡែក​សម្រាប់​កុំព្យូទ័រ មុខ​ងារ​នេះ​មិន​ត្រូវ​បាន​បើក​ដំណើរ​ការ​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ​ទេ។

    របៀប​ក្នុង​ការ​បើក​មុខ​ងារ អ៊ីន​គ្រីប​ឧបករណ៍​នៅ​លើ​កុំព្យូទ័រ

    សម្រាប់ Windows 11

    ជំហានទី១ៈ ចូល​ទៅ​កាន់ Start > Settings

    ជំហានទី២ៈ Privacy & security > Device encryption

    ជំហានទី៣៖ អូសទៅខាងស្តាំ ដើម្បីដើម្បីបើកមុខងារនេះ។

    ឬ អ្នក​អាច​ចុច​លើ តំណ​ភ្ជាប់​នេះ។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​រក​មិន​ឃើញ Windows encryption ទេ មាន​ន័យ​ថា Windows របស់​អ្នក មិន​មាន​មុខងារ​អ៊ីន​គ្រីប​នេះ អ្នក​អាច​ប្រើ​មុខងារ​ BitLocker ជំនួស​វិញ។

    Windows 10: ចូល​ទៅ​កាន់ Start > Settings > Update & Security > Device encryption ឬ​អ្នក​អាច​ចុច​លើ តំណ​ភ្ជាប់​នេះ។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​រក​មិន​ឃើញ Device encryption ទេ មាន​ន័យ​ថា ​Windows របស់​អ្នក មិន​មាន​មុខងារ​នេះ​ទេ។​ ករណី​នេះ អ្នក​អាច​ប្រើ​មុខងារ​ BitLocker បាន។ ចុច​ទី​នេះ ដើម្បី​មើល​វីឌីអូ​ពី​របៀប​ក្នុង​ការ​បើក​មុខ​ងារ BitLocker នៅ​លើ Windows 10។

    សម្រាប់ទូរស័ព្ទ Android

    ជំហានទី១៖ ចូលទៅកាន់ Settings > Security

    ជំហានទី២៖ អូសចុះក្រោម ចុចលើពាក្យ Advanced > ស្វែងរកពាក្យ Encryption & credentials

    ជំហានទី៣៖ ត្រង់ Encrypt phone ស្វែងរកពាក្យ Encrypted។ ប្រសិនបើអ្នក​ មិនឃើញពាក្យ Encrypted នោះ​ទេ មានន័យថា ទូរស័ព្ទរបស់​អ្នក​ មិនទាន់បានបើកមុខងារនេះ​នៅឡើយ។

    អ្វី​ខ្លះ​ជា​ដែន​កំណត់​របស់​មុខងារ​អ៊ីន​គ្រីប​ឧបករណ៍?

    ការ​អ៊ីន​គ្រីប ឬ​ធ្វើ​កូដនីយកម្ម​ឧបករណ៍​មិន​អាច​ជួយ​ការពារ​ឧបករណ៍ និង​ទិន្នន័យ​របស់​អ្នក​បាន​ទេ ប្រសិន​បើ ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​មិន​មាន​ចាក់​សោ​អេក្រង់ (lock screen) ឬ​ពាក្យ​សម្ងាត់​ដែល​អ្នក​ប្រើ​ដើម្បី​ចាក់​សោ​អេក្រង់​នោះ​ងាយ​ឱ្យ​អ្នក​ផ្សេង​អាច​ទស្សទាយ​បាន។ សូម​ចង​ចាំ​ថា មុខ​ងារ​អ៊ីន​គ្រីប​ឧបករណ៍​នេះ មិន​ដំណើរ​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​កំពុង​ប្រើ​ឧបករណ៍​របស់​អ្នក​ទេ វា​ដំណើរ​ការ​តែ​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​ឈប់​ប្រើ ហើយ​ឧបករណ៍​នោះ​កំពុង​ជាប់​សោ​អេក្រង់ ឬ​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​បិទ​ឧបករណ៍​អ្នក។

    មុខងារ​អ៊ីន​គ្រីប ឬ​កូដនីយកម្ម​ឧបករណ៍​នេះ អាច​ការ​ពារ​ទិន្នន័យ​បាន​តែ​នៅ​លើ​ឧបករណ៍​ដែល​អ្នក​បាន​អ៊ីន​គ្រីប​នោះ​ប៉ុណ្ណោះ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ថត​ចម្លង​ទិន្នន័យ​ចេញ​ពី​ឧបករណ៍​ដែល​បាន​អ៊ីន​គ្រីប យក​ទៅ​ទុក​នៅ​លើ​ឧបករណ៍​ផ្សេង ឬ​ទុក​នៅ​លើ​សេវា​កម្មក្លោដ (Cloud) ណា​មួយ ទិន្នន័យ​ទាំង​នោះ​មិន​ត្រូវ​បាន​ការ​ពារ​នោះ​ទេ។

    ប្រភព: https://riseup.net/en/security/device-security/device-encryption

  • វិធី​ការ​ការ​ពារ ការ​ទូទាត់​ប្រាក់​តាម​ទូរស័ព្ទ​ដោយ​ប្រើ​កម្មវិធី​ធនាគារ

    វិធី​ការ​ការ​ពារ ការ​ទូទាត់​ប្រាក់​តាម​ទូរស័ព្ទ​ដោយ​ប្រើ​កម្មវិធី​ធនាគារ

    Image by rawpixel.com on Freepik

    មាន​ការ​ប៉ាន់​ស្មាន​ថា ប្រហែល​២០% នៃ​ការ​វាយ​ប្រហារ​តាម​អ៊ីន​ធឺណិត​បច្ចុប្បន្ន​ កើត​ឡើង​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​ទូទាត់​ប្រាក់​តាម​រយៈ​កម្មវិធី​ទូរស័ព្ទ​នេះ ហើយ​ទម្រង់​នៃ​ការ​វាយ​ប្រហារ​នេះ​នឹង​បន្ត​កើន​ឡើង​ជា​បន្ត​បន្ទាប់។ ដើម្បី​ជួយ​ការ​ពារ​កាបូប​លុយ​ឌីជីថល (Mobile Wallet) របស់​អ្នក អ្នក​អាច​អនុវត្ត​នូវ គន្លឹះសុវត្ថិភាព​សំខាន់ៗ​មួយ​ចំនួន​ខាង​ក្រោម៖

    – ប្រើ​ពាក្យ​សម្ងាត់​នៅ​កម្មវិធី​ធនាគារ​របស់​អ្នក

    ទោះ​បី​ឧបករណ៍​ភាគ​ច្រើន​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន បាន​បំពាក់​មក​ជា​មួយ​នូវ​មុខងារ​សុវត្ថិភាព​ដោយ​ប្រើ​ការ​ស្តេន​ខ្ចៅ​ដៃ ឬ   ស្កេន​ទម្រង់​មុខ ដើម្បី​ផ្តល់​ភាព​ងាយ​ស្រួល​ដល់​អ្នក​ប្រើប្រាស់ ហើយ​បើ​ទោះ​បី​ជា​មុខងារ​ថ្មីៗ​ទាំង​នេះ ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​មាន​សុវត្ថិភាព​ល្អ​គួរ​សម​ហើយ​ក៏​ដោយ ក៏​វា​នៅ​មិន​ទាន់​មានសុវត្ថិភាព​ខ្ពស់​ដូច​ការ​ប្រើ​ពាក្យ​សម្ងាត់​នោះ​ដែរ។ ការ​ប្រើ​ពាក្យ​សម្ងាត់​រឹង​មាំ ជា​ការ​ការពារ​ដែល​មាន​សុវត្ថិភាព​ជាង​គេ ដើម្បី​ការ​ពារ​គណនី​ផ្សេងៗ​នៅ​លើ​អន​ឡាញ ជា​ពិសេស​អ្នក​គួរ​ប្រើ​ពាក្យ​សម្ងាត់​នៅ​លើ​កម្មវិធី​ធនាគារ​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក។

    គួរ​រំលឹក​ថា​ពាក្យ​សម្ងាត់​រឹង​មាំ ជា​ពាក្យ​សម្ងាត់​ដែល​យ៉ាង​ហោច​ណាស់​មាន ១២​តួអក្សរ មាន​លាយ​បញ្ចូល​គ្នា​រវាង​អក្សរ​ធំ តូច លេខ និង​និមិត្ត​សញ្ញា​ផ្សេងៗ។

    ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា ទូរស័ព្ទ​ដៃ​របស់​អ្នក​ចាក់​សោ​អេក្រង់​ជា​និច្ច នៅ​ពេល​មិន​ប្រើ។ ធ្វើ​បែប​នេះ​ដើម្បី​ការពារ​ក្នុង​ករណី ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​បាត់ ឬ​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច វា​នឹង​ជួយ​ការពារ​មិន​ឱ្យ​អ្នក​ផ្សេង​អាច​ប្រើ​ទូរស័ព្ទ​ ឬ​អាច​ចូល​ទៅ​មើល​យក​ទិន្នន័យ និង​ប្រើ​កម្មវិធី​ផ្សេងៗនៅ​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នកបាន។ ស្វែង​យល់​បន្ថែម​ពី​ពាក្យ​សម្ងាត់​រឹងមាំ

    – ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​កម្មវិធី​នៅ​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​ជា​ប្រចាំ

    ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​គ្រប់​កម្មវិធី​ទាំង​អស់​រួម​ទាំង​កម្មវិធី​ធនាគារ និង​ប្រព័ន្ធ​ប្រតិបត្តិការ (OS) ទៅ​ជំនាន់​ចុង​ក្រោយ​នៃ​កម្មវិធី​ទាំង​នោះ។ ការ​ធ្វើ​បច្ចុប្បន្ន​ភាព​នឹង​ជួយ​ជួស​ជុល​ចន្លោះ​ប្រហោង​របស់​កម្មវិធី កែ​លម្អ​មុខ​ងារ​ដែល​មាន​ស្រាប់ ​បន្ថែម​មុខ​ងារ​ថ្មីៗ និង​ធ្វើ​ឱ្យ​កាន់​តែ​ប្រសើរ​ឡើង​ផ្នែក​សុវត្ថិភាព។​ ការ​អនុវត្ត​នេះ និង​ជួយ​ការ​ពារ​អ្នក​ ពី​ក្រុម​ឧក្រិដ្ឋជន​នៅ​លើ​អ៊ីន​ធឺណិត ពី​ការ​ព្យាយាម​ចូល​ទៅ​លួច​យក​ព័ត៌មាន​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​អ្នក ជា​ពិសេស​ព័ត៌មាន​ពី​គណនី​ធនាគារ​របស់​អ្នក។

    – កុំ​ភ្ជាប់​ទៅ​កាន់​អ៊ីន​ធឺណិត​ដែល​មិន​មាន​សុវត្ថិភាព

    Wi-Fi នៅ​កន្លែង​សាធារណៈ​ជា​ចំណុច​ងាយ​រង​គ្រោះ​បំផុត។ ក្រុម​ពួក Hacker អាច មាន​លទ្ធភាព​ជ្រៀត​ចូល​ទៅ​កាន់​បណ្តាញ​ទាំង​នោះ ហើយ​ប្រមូល​យក​ព័ត៌មាន​លម្អិត រួម​ទាំង​ព័ត៌មាន​ពី​គណនី​ធនាគារ​របស់​អ្នក​ផង​ដែរ ដែល​បាន​រក្សា​នៅ​បណ្តាញ​អ៊ីនធឺណិត​មិន​មាន​សុវត្ថិភាព​ទាំង​នោះ។

    នៅ​កន្លែង​សាធារណៈ អ្នក​អាច​ប្តូរ​មក​ប្រើ​អ៊ីន​ធឺណិត​ចេញ​ពី​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក (Mobile Data) វិញ។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ចាំ​បាច់​ត្រូវ​តែ​ប្រើ​ Wi-Fi នោះ អ្នក​គួរ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ចំពោះ​ការ​ចូល​ទៅ​កាន់​គេហទំព័រ​ដែល​មិន​មាន​សុវត្ថិភាព ឬ​មិន​មាន HTTPS ហើយ​គួរ​ប្រើ​កម្មវិធី VPN ណា​មួយ​នៅ​ពេល​ប្រើ​អ៊ីនធឺណិត​នៅ​ទី​នោះ។ ស្វែង​យល់​បន្ថែម​ពី​សុវត្ថិភាព​ក្នុង​ការ​ប្រើ Wi-Fi

    – ប្រើ​កាត​និម្មិត្ត​របស់​ធនាគារ​ដើម្បី​ទិញ​អីវ៉ាន់​តាម​អន​ឡាញ

    ធនាគារ​មួយ​ចំនួន​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​អ្នក​អាច​បង្កើត​កាត​និម្មិត (Visual Card) ជា Visa Card ឬ Master Card ជា​ដើម​ចេញ​ពី​គណនី​ពិត​ប្រាកដ​របស់​អ្នក ដើម្បី​អាច​ឱ្យ​អ្នក​ទូ​ទាត់ ឬ​បញ្ញា​ទិញ​ទំនិញ​តាម​អន​ឡាញ ឬ​ពី​គេហទំព័រ​ណា​មួយ។ នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​បង្កើត​កាត​និម្មិត នោះ​អ្នក​នឹង​ទទួល​បាន​លេខ​កាត​ថ្មី និង​ព័ត៌មាន​ថ្មី​មួយ​ចំនួន​ដូច​កាត​ពិតប្រាកដ​ដែរ។ កាត​និម្មិត​អ្នក​អាច​កំណត់​ទឹក​ប្រាក់​អតិបរមា និង​កំណត់​ចំនួន​ប្រតិបត្តិការ ហើយ​ពិសេស​អាច​ឱ្យ​អ្នក​អាច​បង្កក​កាត ឬ​បិទ​កាត​ចោល​បន្ទាប់​ពី​អ្នក​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​រួច។

    – លុប​ព័ត៌មាន​កាត​ចេញ​ពី​គេហទំព័រ​ដែល​អ្នក​បាន​ទូទាត់​ប្រាក់ ឬ​ទិញ​អីវ៉ាន់​រួច​

    ជា​ទូទៅ​ដើម្បី​ទូ​ទាត់ ឬ​ទិញ​ទំនិញ​អន​ឡាញ អ្នក​ត្រូវ​បំពេញ​ព័ត៌មាន​កាត នឹង​រក្សា​ទុក​នៅ​លើ​គេហទំព័រ​នោះ។ ជា​ការ​អនុវត្ត​ល្អ ក្នុង​ការ​លុប​ព័ត៌មាន​របស់ Master Card ឬ Visa Card របស់​អ្នក​ចេញ​ពី​គេហទំព័រ​បន្ទាប់​ពី​អ្នក​បាន​បញ្ចប់​ការ​បញ្ជា​ទិញ ឬ​បាន​ទូទាត់​ប្រាក់​រួច​រាល់ ដើម្បី​បង្ការ​ការ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ណា​មួយ​ចេញ​ពី​គណនី​ធនាគារ​របស់​អ្នក។

    – ត្រួត​ពិនិត្យ​មើល​ប្រតិបត្តិការ​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​អ្នក​ជា​ប្រចាំ

    ការ​ចូល​ទៅ​ពិនិត្យ​មើល​របាយការណ៍​ហិរញ្ញវត្ថុ​របស់​អ្នក​ជា​ប្រចាំ គឺ​ជា​គន្លឹះ​ក្នុង​ការ​ការពារ និង​ទប់​ស្កាត់​ឱ្យ​បាន​ទាន់​ពេល​នូវ​ការ​លួច​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ចេញ​ពី​គណនី​ធនាគារ​របស់​អ្នក ។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​សម្គាល់​ឃើញ​ប្រតិបត្តិការ​គួរ​ឱ្យ​សង្ស័យ​ណា​មួយ​នៅ​ក្នុង​គណនី​ធនាគារ​របស់​អ្នក អ្នក​ត្រូវ​ទាក់​ទង​ទៅ​កាន់​ធនាគារ​ជា​បន្ទាន់។ ធនាគារ​ អាច​នឹង​ជួយ​លុប​ចោល​ប្រតិបត្តិការ​ខ្លះ ឬ​បញ្ឈប់​មិន​ឱ្យ​មាន​ការ​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ បន្ថែម​ទៀត​ចេញ​ពីគណនីរបស់អ្នក។

    – ធ្វើ​សកម្មភាព​ជា​បន្ទាន់​នៅ​ពេល​ដែល​អ្នក​បាត់​ទូរស័ព្ទ

    ការ​សិក្សា​ថ្មី​មួយ​ដោយ Uswitch.com បាន​រក​ឃើញ​ថា ជាង​ពាក់​កណ្តាល​នៃ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​បាន​បាត់ ឬ​ត្រូវ​បាន​ចោរ​លួច​ទូរស័ព្ទ​របស់​ពួក​គេ

    ប្រសិន​បើ​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​បាត់ ឬ​ត្រូវ​បាន​គេ​លួច សូម​ទាក់​ទង​ទៅ​កាន់​ធនាគារ​ ភ្លាមៗ ដើម្បី​ឱ្យ​គេ​បិទ​បណ្តោះ​អាសន្ន​នៅ​គណនី​ធនាគារ​របស់​អ្នក ការ​ពារ​កុំ​ឱ្យ​អ្នក​ផ្សេង​អាច​ធ្វើ​ប្រតិបត្តិការ​ណា​មួយ​បាន។ ការ​ធ្វើ​ដូច្នេះ​នឹង​រា​រាំងនរណា​ម្នាក់​ពី​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​កាត​ធនាគារ​អ្នក យក​ទៅ​ទិញ​ទំនិញ ឬ​ធ្វើ​ការ​វេលុយ​ចេញ​ពី​គណនី​របស់​អ្នក។ គន្លឹះ​បន្ថែម អ្នក​អាច​ធ្វើ​ការ​លុប​ទិន្នន័យ​ចេញ​ពីទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក តាម​រយៈ​មុខងារ Find My Device សម្រាប់ទូរស័ព្ទ​Android និង Find My iPhone ចំពោះ​ទូរស័ព្ទ iPhone។ ស្វែង​យល់​បន្ថែម មុខងារ​ Find My Device នៅ​លើ​ទូរស័ព្ទ Android

    ប្រភពៈ
    https://www.digitaljournal.com/tech-science/convenience-or-security-weaknesses-in-mobile-payments-wallets-highlighted/article

  • មេរោគ Ransomware

    មេរោគ Ransomware

    ទាញយក​ក្រាហ្វិចព័ត៌មានអំពី​មេរោគ​​ Ransomware: PDF

  • Signal, WhatsApp ថា​ច្បាប់​ស្តី​ពី​សុវត្ថិភាព​អនឡាញ​របស់​អង់គ្លេស គំរាម​កំហែង​ដល់​ឯកជនភាព និង​សុវត្ថិភាព​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់

    Signal, WhatsApp ថា​ច្បាប់​ស្តី​ពី​សុវត្ថិភាព​អនឡាញ​របស់​អង់គ្លេស គំរាម​កំហែង​ដល់​ឯកជនភាព និង​សុវត្ថិភាព​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់

    Photo by Adem AY on Unsplash

    ច្បាប់​នេះ បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​គោល​បំណង​គ្រប់​គ្រង​មាតិកា​ដែល​បង្ក​គ្រោះ​ថ្នាក់​នៅ​លើ​អ៊ីនធឺណិត ដូច​ជា​ទប់​ស្កាត់​សម្ភារៈ​បំពាន​ផ្លូវ​ភេទ​លើ​កុមារ (CSAM) ឬ​ខ្លឹម​សារ​ភេរវកម្ម​ផ្សេងៗ​ជា​ដើម។ ក្នុង​រយៈ​ពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយ​នេះ​ សភា​រដ្ឋាភិបាល​ចក្រភព​អង់​គ្លេស បាន​ធ្វើ​ការ​លើ​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ច្បាប់​នេះ​កាន់​តែ​មាន​វិសាល​ភាព​ធំ​ទូលាយ​គួរ​ឱ្យ​បារម្ភ។

    ផ្នែក​មួយ​ដែល​ប៉ះ​ពាល់​ខ្លាំង​បំផុត​របស់​ច្បាប់​នេះ​គឺ ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​គំរាម​កំហែង​ដល់​មុខ​ងារ​កូដនីយកម្ម ដែល​ជា​មុខ​ងារ​ការពារ​សុវត្ថិភាព និង​ឯក​ជន​ភាព​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់។ តាម​រយៈ​ច្បាប់​នេះ​តម្រូវ​ឱ្យ​ម្ចាស់​វេទិកាអនឡាញ គេហទំព័រ និង​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ​ត្រូវ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ខ្លឹម​សារ​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​របស់​ខ្លួន ហើយ​ប្រសិន​បើ​ក្រុម​ហ៊ុន ម្ចាស់​គេហ​ទំព័រ ឬ​កម្មវិធី​ទាំង​នោះ​មិន​អនុវត្ត​តាម​ទេ នឹង​រង​នូវ​ការ​ផាក​ពិន័យ​ដ៏​ធ្ងន់​ធ្ងរ។

    មធ្យោបាយ​មួយ​ដ៏​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព ក្នុង​ការ​ត្រួត​ពិនិត្យ​ខ្លឹម​សារ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​គឺ ក្រុម​ហ៊ុន ម្ចាស់​គេហទំព័រ និង​កម្មវិធី​ផ្សេងៗ​ត្រូវ​ធ្វើ​ការ​ស្តេន រាល់​មាតិកា​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់ មុន​ពេល​មាតិកា​ទាំង​នោះ​ធ្វើ​កូដនីយកម្ម ដែល​វិធី​នេះ​ប៉ះ​ពាល់​ខ្លាំង​បំផុត​ដល់​សុវត្ថិភាព​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់។

    នៅ​ក្នុង​លិខិតចំហ ដែល​ចុះ​ហត្ថលេខា​ដោយ​នាយក​ប្រតិបត្តិ និង​អ្នក​គ្រប់​គ្រង​ជាន់​ខ្ពស់​មក​ពី Element, Session, Signal, Threema, Viber, WhatsApp និង Wire បាន​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា ពួក​គេ​ក៏​មិន​សប្បាយ​ចិត្ត​ចំពោះ​ច្បាប់​នេះ​ដែរ។ នៅ​ក្នុង​លិខិត​នោះ​បាន​លើក​ឡើងថា៖ “អ្វី​ដែល​មាន​ចែង​ក្នុង​សេចក្តី​ព្រាង​ច្បាប់​នេះ អាច​បំបែក​មុខ​ងារ​កូដនីយកម្ម End-to-end Encryption (E2E) បាន ហើយ​វា​បាន​បើក​ច្រក​ឱ្យ​មាន​ការ​ឃ្លាំ​មើល​សារ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​ជា​មួយ​មិត្ត​ភក្តិ សមាជិក​គ្រួសារ បុគ្គលិក នាយក​ប្រតិបត្តិ អ្នក​កាសែត សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​សូម្បី​តែ​អ្នក​នយោបាយ​ផង​ដែរ ដែល​វា​ខុស​ពី​គោលការណ៍​ដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​គ្រប់​គ្នា​អាច​ធ្វើ​ការ​ទំនាក់​ទំនង​ប្រកប​ដោយ​សុវត្ថិភាព”។

    ក្នុង​លិខិត​ដដែល​បាន​បន្ត​ថា៖ “ច្បាប់​នេះ​មិន​ផ្តល់​ការ​ការ​ពារ​ច្បាស់​លាស់​ដល់​ការ​ធ្វើ​កូដនីយកម្ម​ទេ ហើយ​ប្រសិន​បើ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ដូច​អ្វី​ដែល​បាន​ចែង​មែន​នោះ អាច​នឹង​ផ្តល់​អំណាច​ដល់ Ofcom ដែល​ជា​ការិយាល័យ​ទំនាក់​ទំនង​របស់​រដ្ឋាភិបាល ទទួល​បន្ទុក​ក្នុង​ការ​គ្រប់​គ្រង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ និង​ទូរគមនាគមន៍ ក្នុង​ការ​បង្ខំ​ឱ្យ​មាន​ការ​ស្កែន​យ៉ាង​សកម្ម នូវ​សារ​ឯកជន​នៅ​លើ​បណ្តាញ​ទំនាក់​ទំនង​ដែល​បាន​ប្រើ​មុខងារ​កូដនីយកម្ម E2E។ ដូចនេះ​សុវត្ថិភាព​របស់​កូដនីយកម្ម E2E នេះ នឹង​ក្លាយ​ជា​ឥត​ប្រយោជន៍។ ហើយ​ជា​លទ្ធផល វា​នឹង​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​ឯកជនភាព​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​គ្រប់​គ្នា។”

    Signal បាន​ប្រកាស​រួច​ហើយ​ថា ខ្លួន​នឹង​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ពី​ចក្រភពអង់គ្លេស ប្រសិន​បើ​ត្រូវ​បាន​បង្ខំ​ឱ្យ ធ្វើ​ឱ្យ​មាន​ការ​ចុះ​ខ្សោយ​នូវ​មុខ​ងារ​កូដនីយកម្ម​របស់​ខ្លួន។ លោក​ស្រី Meredith Whittaker ប្រធាន​មូល​និធិ Signal បាន​ប្រាប់ BBC ថា “Signal នឹង​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ទាំង​ស្រុង ជា​ជាង​បន្ត​នៅ​អង់គ្លេស ហើយ​ធ្វើ​ឱ្យ​បាត់​បង់​ការ​ជឿ​ទុក​ចិត្ត​ដល់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​របស់​ពួក​យើង”។

    នៅ​ក្នុង​សេចក្តីថ្លែង​ការណ៍​របស់​ខ្លួន WhatsApp បាន​និយាយ​ថា “យើង​មិន​គិត​ថា​ក្រុមហ៊ុន រដ្ឋាភិបាល ឬ​បុគ្គល​ណា​មួយ​គួរ​តែ​មាន​អំណាច​ក្នុង​ការ​អាន​សារ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​អ្នក​ណា​ម្នាក់​នោះ​ទេ ហើយ​យើង​នឹង​បន្ត​ការពារ​បច្ចេកវិទ្យា​របស់​មុខងារ​កូដនីយកម្ម​នេះ” ។

    ស្ថាបនិក Element លោក Matthew Hodgson មាន​ប្រសាសន៍​ថា “ច្បាប់​នេះ​នឹង​មិន​ត្រឹម​តែ​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​សាធារណៈ​ជន​ទូទៅ​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ក៏​នឹង​ប៉ះ​ពាល់​ដល់​អាជីវកម្ម​ដែល​ទើប​នឹង​ចាប់​ផ្តើម និង​អាជីវកម្ម​របស់​ចក្រភព​អង់គ្លេស​ដែល​ព្យាយាម​ប្រកួត​ប្រជែង​ជា​មួយ​ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​ធំៗ​ផង​ដែរ” ។

    លក្ខ​ខណ្ឌ​តម្រូវ​នៃ​ច្បាប់នេះ ពិបាក​ឱ្យ​ក្រុម​ហ៊ុន​តូចៗ​អាច​អនុវត្ត​តាម​បាន​ណាស់ ក្នុង​ខណៈ​ពេល​ដែល​ឧក្រិដ្ឋជន​នឹង​បន្ត​ប្រើ​កម្មវិធី​ដែល​រដ្ឋាភិបាល​មិន​អាច​គ្រប់​គ្រង​បាន។ ទន្ទឹម​នឹង​នេះ ក្រុមហ៊ុន​បច្ចេកវិទ្យា​ធំៗ​នឹង​កេង​ចំណេញ​ពី​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ទិន្នន័យ​ឯកជន​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ដើម្បី​ស្វែង​រក​ប្រាក់​ចំណេញ។ សេចក្តីព្រាង​ច្បាប់​នេះ ត្រូវ​បាន​គេ​រំពឹង​ថា នឹង​ចូល​ជា​ធរមាន​នៅ​ឆ្នាំ​ក្រោយ។

    ប្រភពៈ

  • Tor និង Mullvad VPN សហការ​គ្នា​បង្កើត​កម្មវិធី​រុករក​ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​ការ​ពារ​ឯកជនភាព

    Tor និង Mullvad VPN សហការ​គ្នា​បង្កើត​កម្មវិធី​រុករក​ដែល​ផ្តោត​លើ​ការ​ការ​ពារ​ឯកជនភាព

    រូបភាព៖ torproject.org

    កម្មវិធីនេះ​រុក​រក​នេះ បាន​បញ្ចូល​មុខ​ងារ​សំខាន់ៗ​ដោយ​ស្វ័យ​ប្រវត្តិ ដោយ​មិន​តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​ប្រើ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ចូល​ទៅ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ ឬ​តម្លើង​អ្វី​បន្ថែម​នោះ​ទេ។ តាម​ពិត​មុខ​ងារ​សុវត្ថិភាព និង​ឯក​ជន​ភាព​នៅ​លើ​កម្មវិធី​រុក​នេះ ក៏​អាច​ធ្វើ​បាន​នៅ​លើ​កម្មវិធី​រុករក​ដទៃ​ទៀត​ដែរ ដូច​ជា​កម្មវិធី Firefox ជា​ដើម។ ប៉ុន្តែ​នៅ​លើ​កម្មវិធីរុករក​ទាំង​នោះ តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ចេះ​ពី​របៀប​ចូល​ទៅ​កែ​ប្រែ ដោយ​ខ្លួន​ឯង ដែល​ជា​ទូ​ទៅ​អាច​មាន​ភាព​ស្មុគ​ស្មាញ​សម្រាប់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ធម្មតា។

    វិធី​ដែល​ងាយ​បំផុត​ក្នុង​ការ​បញ្ចៀស​ការ​តាម​ដាន និង​ធ្វើ​ឱ្យ​កាន់​តែ​មាន​ភាព​អនាមិក​នៅ​លើ​អ៊ីន​ធឺណិត គឺ​ប្រើកម្មវិធីរុករក Tor​ ដោយ​គ្រាន់​តែ​ទាញ​យក​កម្មវិធី​រុករក Tor និង​ប្រើ​វា​ដូច​ទៅ​នឹង​កម្មវិធី​រុក​រក​ដទៃ​ទៀត នោះ Tor រ៉ាប់​រង​ក្នុង​ការ​ការពារ​អត្តសញ្ញាណ និង​សកម្មភាព​នៃ​ការ​ប្រើ​អ៊ីន​ធឺណិត​របស់​អ្នក​ឱ្យ​មាន​សុវត្ថិភាព។ ប៉ុន្តែ​អ្នក​ប្រហែល​ជា​មិន​ចង់​ប្រើ Tor គ្រប់​ពេល​នោះ​ទេ ​ព្រោះ​ដំណើរ​ការ​របស់ Tor ត្រូវ​ឆ្លង​កាត់​បណ្តាញ Server (Tor Network) ជា​ច្រើន ដែល​ធ្វើ​ឱ្យ​ការ​ប្រើ​អ៊ីន​ធឺណិត​របស់​អ្នក​យឺត។

    ចំណែក​ឯ VPN វិញ ជួយ​ការ​ពារ​ឯក​ជន​ភាព ដោយ​ជួយ​ធ្វើ​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​អាស័យ​ដ្ឋាន​អាយ​ភី (IP Address) និង​ធ្វើ​កូដនីយកម្ម​ចរាចរណ៍​អ៊ីន​ធឺណិត​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់ ប៉ុន្តែ​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ត្រូវ​ពឹង​ផ្អែក​ទាំង​ស្រុង​លើ​ក្រុម​ហ៊ុន VPN ដែល​ពួក​បាន​ជ្រើស​រើស។ ​ជា​រឿយៗ ក្រុមហ៊ុន VPN ​មួយ​ចំនួន មាន​បញ្ហា​ទាក់​ទង​នឹង​ការ​ការពារ​ឯកជន​ភាព​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ដែរ។ ស្វែងយល់បន្ថែមអំពី VPN

    Mullvad ដែល​ជា​ក្រុម​ហ៊ុន VPN មួយ​ដែរ (Mullvad VPN) ត្រូវ​បាន​ចាត់​ទុក​ថា ជា​ក្រុមហ៊ុន​ដែល​មាន​កេរ្តិ៍​ឈ្មោះ​ល្អ​ និង​អាច​ទុក​ចិត្ត​បាន ដោយ​សារ​តែ​ពួក​គេ​ប្រើ​កូដ​បើក​ចំហរ (Open Source) មិន​យក​ទិន្នន័យ​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ទៅ​ប្រើ​ដើម្បី​ស្វែង​រក​ប្រាក់​ចំណេញ​ និង​មាន​ការ​ធ្វើ​សវនកម្ម​ទៀង​ទាត់​ពី​ស្ថាប័ន​ឯករាជ្យ​លើ​កម្មវិធី​របស់​ពួក​គេ។

    លោក Isabela Fernandez នាយក​ប្រតិបត្តិ Tor Project លើក​ឡើងថា «ពួក​គេ​មិន​បង្កើត​កម្ម​វិធី​នេះ ដើម្បី​ប្រកួត​ប្រជែង​ជា​មួយ​នឹង​កម្មវិធី​ផ្សេង​ទៀត​ទេ តែ​ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស នឹង បច្ចេក​វិទ្យា ដែល​ជា​បេសកកម្ម​របស់​គម្រោង Tor»។ លោក​បន្ត​ថា «ការ​បង្កើត​កម្មវិធី​នេះ ​គឺ​គ្រាន់​តែ​ចង់​ផ្តល់​ជម្រើស​បន្ថែម ដល់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ដែល​ចង់​ការពារ​ឯកជនភាព និង​ចង់​បញ្ចៀស​ការ​តាម​ដាន​តាម​អ៊ីនធឺណិត​របស់​ពួក​គេតែ​ប៉ុណ្ណោះ»។

    លោក Jan Jonsson នាយក​ប្រតិបត្តិ Mullvad មាន​ប្រសាសន៍​ថា «បេសកកម្ម​របស់ Mullvad គឺ​រា​រាំង​ការ​តាម​ដាន និង​ការ​ឃ្លាំ​មើល​តាម​អ៊ីន​ធឺណិត។​ ការ​ប្រើ​ប្រាស់​តែ​VPN  មិន​គ្រប់​គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ការ​ពារ​ឯកជន​ភាព​នោះ​ទេ។ យើង​ត្រូវ​ការ​កម្មវិធី​រុក​រក​មួយ​ដែល​ផ្តោត​សំខាន់​លើ​ការ​ជួយ​ការ​ពារ​ឯកជន​ភាព​របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់»។ នាយក​ប្រតិបត្តិ​រូប​នេះ​បន្ថែម​ទៀត​ថា យើង​ចង់​ផ្តល់​ជូន​នូវ​កម្មវិធី​រុករក​មួយ​ដែល​ល្អ ដូច​នឹង​កម្មវិធី​រុករក Tor ដែរ​ប៉ុន្តែ​មិន ភ្ជាប់​ទៅ​កាន់​បណ្តាញ​របស់ Tor (Tor Network)។  អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​អាច​ប្រើ​កម្មវិធី​នេះ ដើម្បី​ការ​ពារ​តាម​ដាន​ពី​គេហ​ទំព័រ​ដែល​ពួក​គេ​ចូល​មើល និង​ប្រើ VPN ដើម្បី​លាក់​អាស័យ​ដ្ឋាន​អាយភី (IP Address) ពិត​ប្រាកដ​របស់​ពួក​គេ។​ការ​ប្រើ VPN ជា​មួយ​នឹង​កម្មវិធី​នេះ គឺ​ជួយ​ឱ្យ​មាន​ភាព​ប្រសើរ​ច្រើន​ក្នុង​ការ​ការពារ​ពួក​គេ។ ។

    ក្រៅ​ពី​កម្មវិធី​រុករក Mullvad ថ្មី​នេះ​ក៏ មាន​កម្មវិធី​រុករក​ដទៃ​ទៀត ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​កម្មវិធី​ល្អ​ដូច​ជា​ Brave ជា​ដើម ។ បទ​ពិសោធ​ពី​ កម្មវិធី​ទាំង​នោះ ជួយ​វែក​ផ្លូវ​ផ្នែក​បច្ចេក​ទេស​ក្នុង​ការ​ជួយ​ឱ្យ​ការ​បង្កើត​កម្មវិធី​រុករក Mullvad កាន់​តែ​ល្អ​ប្រសើរ​ឡើង។

    សូម​បញ្ជាក់​ថា​ក្រុមហ៊ុន Mullvad បាន​គាំ​ទ្រ​ថវិកា ដល់​គម្រោង Tor ដែល​ជា​អង្គការ​មិន​រក​ប្រាក់​ចំណេញ ជា​យូរ​មក​ហើយ។

    កម្មវិធី​រុករក Mullvad អាច​ទាញ​យក​បាន​នៅ​លើគេហទំព័ររបស់ Mullvad

    ប្រភពៈ