Image by rawpixel.com on Freepik
មានការប៉ាន់ស្មានថា ប្រហែល២០% នៃការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតបច្ចុប្បន្ន កើតឡើងទាក់ទងនឹងការទូទាត់ប្រាក់តាមរយៈកម្មវិធីទូរស័ព្ទនេះ ហើយទម្រង់នៃការវាយប្រហារនេះនឹងបន្តកើនឡើងជាបន្តបន្ទាប់។ ដើម្បីជួយការពារកាបូបលុយឌីជីថល (Mobile Wallet) របស់អ្នក អ្នកអាចអនុវត្តនូវ គន្លឹះសុវត្ថិភាពសំខាន់ៗមួយចំនួនខាងក្រោម៖
១– ប្រើពាក្យសម្ងាត់នៅកម្មវិធីធនាគាររបស់អ្នក
ទោះបីឧបករណ៍ភាគច្រើននាពេលបច្ចុប្បន្ន បានបំពាក់មកជាមួយនូវមុខងារសុវត្ថិភាពដោយប្រើការស្តេនខ្ចៅដៃ ឬ ស្កេនទម្រង់មុខ ដើម្បីផ្តល់ភាពងាយស្រួលដល់អ្នកប្រើប្រាស់ ហើយបើទោះបីជាមុខងារថ្មីៗទាំងនេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាមានសុវត្ថិភាពល្អគួរសមហើយក៏ដោយ ក៏វានៅមិនទាន់មានសុវត្ថិភាពខ្ពស់ដូចការប្រើពាក្យសម្ងាត់នោះដែរ។ ការប្រើពាក្យសម្ងាត់រឹងមាំ ជាការការពារដែលមានសុវត្ថិភាពជាងគេ ដើម្បីការពារគណនីផ្សេងៗនៅលើអនឡាញ ជាពិសេសអ្នកគួរប្រើពាក្យសម្ងាត់នៅលើកម្មវិធីធនាគារដែលមាននៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់អ្នក។
គួររំលឹកថាពាក្យសម្ងាត់រឹងមាំ ជាពាក្យសម្ងាត់ដែលយ៉ាងហោចណាស់មាន ១២តួអក្សរ មានលាយបញ្ចូលគ្នារវាងអក្សរធំ តូច លេខ និងនិមិត្តសញ្ញាផ្សេងៗ។
ត្រូវប្រាកដថា ទូរស័ព្ទដៃរបស់អ្នកចាក់សោអេក្រង់ជានិច្ច នៅពេលមិនប្រើ។ ធ្វើបែបនេះដើម្បីការពារក្នុងករណី ទូរស័ព្ទរបស់អ្នកបាត់ ឬត្រូវបានគេលួច វានឹងជួយការពារមិនឱ្យអ្នកផ្សេងអាចប្រើទូរស័ព្ទ ឬអាចចូលទៅមើលយកទិន្នន័យ និងប្រើកម្មវិធីផ្សេងៗនៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់អ្នកបាន។ ស្វែងយល់បន្ថែមពីពាក្យសម្ងាត់រឹងមាំ។
២– ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពកម្មវិធីនៅក្នុងទូរស័ព្ទជាប្រចាំ
ធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពគ្រប់កម្មវិធីទាំងអស់រួមទាំងកម្មវិធីធនាគារ និងប្រព័ន្ធប្រតិបត្តិការ (OS) ទៅជំនាន់ចុងក្រោយនៃកម្មវិធីទាំងនោះ។ ការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពនឹងជួយជួសជុលចន្លោះប្រហោងរបស់កម្មវិធី កែលម្អមុខងារដែលមានស្រាប់ បន្ថែមមុខងារថ្មីៗ និងធ្វើឱ្យកាន់តែប្រសើរឡើងផ្នែកសុវត្ថិភាព។ ការអនុវត្តនេះ និងជួយការពារអ្នក ពីក្រុមឧក្រិដ្ឋជននៅលើអ៊ីនធឺណិត ពីការព្យាយាមចូលទៅលួចយកព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នក ជាពិសេសព័ត៌មានពីគណនីធនាគាររបស់អ្នក។
៣– កុំភ្ជាប់ទៅកាន់អ៊ីនធឺណិតដែលមិនមានសុវត្ថិភាព
Wi-Fi នៅកន្លែងសាធារណៈជាចំណុចងាយរងគ្រោះបំផុត។ ក្រុមពួក Hacker អាច មានលទ្ធភាពជ្រៀតចូលទៅកាន់បណ្តាញទាំងនោះ ហើយប្រមូលយកព័ត៌មានលម្អិត រួមទាំងព័ត៌មានពីគណនីធនាគាររបស់អ្នកផងដែរ ដែលបានរក្សានៅបណ្តាញអ៊ីនធឺណិតមិនមានសុវត្ថិភាពទាំងនោះ។
នៅកន្លែងសាធារណៈ អ្នកអាចប្តូរមកប្រើអ៊ីនធឺណិតចេញពីទូរស័ព្ទរបស់អ្នក (Mobile Data) វិញ។ ប្រសិនបើអ្នកចាំបាច់ត្រូវតែប្រើ Wi-Fi នោះ អ្នកគួរប្រុងប្រយ័ត្នចំពោះការចូលទៅកាន់គេហទំព័រដែលមិនមានសុវត្ថិភាព ឬមិនមាន HTTPS ហើយគួរប្រើកម្មវិធី VPN ណាមួយនៅពេលប្រើអ៊ីនធឺណិតនៅទីនោះ។ ស្វែងយល់បន្ថែមពីសុវត្ថិភាពក្នុងការប្រើ Wi-Fi។
៤– ប្រើកាតនិម្មិត្តរបស់ធនាគារដើម្បីទិញអីវ៉ាន់តាមអនឡាញ
ធនាគារមួយចំនួនអនុញ្ញាតឱ្យអ្នកអាចបង្កើតកាតនិម្មិត (Visual Card) ជា Visa Card ឬ Master Card ជាដើមចេញពីគណនីពិតប្រាកដរបស់អ្នក ដើម្បីអាចឱ្យអ្នកទូទាត់ ឬបញ្ញាទិញទំនិញតាមអនឡាញ ឬពីគេហទំព័រណាមួយ។ នៅពេលដែលអ្នកបង្កើតកាតនិម្មិត នោះអ្នកនឹងទទួលបានលេខកាតថ្មី និងព័ត៌មានថ្មីមួយចំនួនដូចកាតពិតប្រាកដដែរ។ កាតនិម្មិតអ្នកអាចកំណត់ទឹកប្រាក់អតិបរមា និងកំណត់ចំនួនប្រតិបត្តិការ ហើយពិសេសអាចឱ្យអ្នកអាចបង្កកកាត ឬបិទកាតចោលបន្ទាប់ពីអ្នកធ្វើប្រតិបត្តិការរួច។
៥– លុបព័ត៌មានកាតចេញពីគេហទំព័រដែលអ្នកបានទូទាត់ប្រាក់ ឬទិញអីវ៉ាន់រួច
ជាទូទៅដើម្បីទូទាត់ ឬទិញទំនិញអនឡាញ អ្នកត្រូវបំពេញព័ត៌មានកាត នឹងរក្សាទុកនៅលើគេហទំព័រនោះ។ ជាការអនុវត្តល្អ ក្នុងការលុបព័ត៌មានរបស់ Master Card ឬ Visa Card របស់អ្នកចេញពីគេហទំព័របន្ទាប់ពីអ្នកបានបញ្ចប់ការបញ្ជាទិញ ឬបានទូទាត់ប្រាក់រួចរាល់ ដើម្បីបង្ការការធ្វើប្រតិបត្តិការណាមួយចេញពីគណនីធនាគាររបស់អ្នក។
៦– ត្រួតពិនិត្យមើលប្រតិបត្តិការហិរញ្ញវត្ថុរបស់អ្នកជាប្រចាំ
ការចូលទៅពិនិត្យមើលរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុរបស់អ្នកជាប្រចាំ គឺជាគន្លឹះក្នុងការការពារ និងទប់ស្កាត់ឱ្យបានទាន់ពេលនូវការលួចធ្វើប្រតិបត្តិការចេញពីគណនីធនាគាររបស់អ្នក ។ ប្រសិនបើអ្នកសម្គាល់ឃើញប្រតិបត្តិការគួរឱ្យសង្ស័យណាមួយនៅក្នុងគណនីធនាគាររបស់អ្នក អ្នកត្រូវទាក់ទងទៅកាន់ធនាគារជាបន្ទាន់។ ធនាគារ អាចនឹងជួយលុបចោលប្រតិបត្តិការខ្លះ ឬបញ្ឈប់មិនឱ្យមានការធ្វើប្រតិបត្តិការ បន្ថែមទៀតចេញពីគណនីរបស់អ្នក។
៧– ធ្វើសកម្មភាពជាបន្ទាន់នៅពេលដែលអ្នកបាត់ទូរស័ព្ទ
ការសិក្សាថ្មីមួយដោយ Uswitch.com បានរកឃើញថា ជាងពាក់កណ្តាលនៃអ្នកប្រើប្រាស់បានបាត់ ឬត្រូវបានចោរលួចទូរស័ព្ទរបស់ពួកគេ។
ប្រសិនបើទូរស័ព្ទរបស់អ្នកបាត់ ឬត្រូវបានគេលួច សូមទាក់ទងទៅកាន់ធនាគារ ភ្លាមៗ ដើម្បីឱ្យគេបិទបណ្តោះអាសន្ននៅគណនីធនាគាររបស់អ្នក ការពារកុំឱ្យអ្នកផ្សេងអាចធ្វើប្រតិបត្តិការណាមួយបាន។ ការធ្វើដូច្នេះនឹងរារាំងនរណាម្នាក់ពីការប្រើប្រាស់កាតធនាគារអ្នក យកទៅទិញទំនិញ ឬធ្វើការវេលុយចេញពីគណនីរបស់អ្នក។ គន្លឹះបន្ថែម អ្នកអាចធ្វើការលុបទិន្នន័យចេញពីទូរស័ព្ទរបស់អ្នក តាមរយៈមុខងារ Find My Device សម្រាប់ទូរស័ព្ទAndroid និង Find My iPhone ចំពោះទូរស័ព្ទ iPhone។ ស្វែងយល់បន្ថែម មុខងារ Find My Device នៅលើទូរស័ព្ទ Android។